مسجد امام علی ( هامبورگ آلمان)

 {tab تاریخچه }

  مسجد ومركز اسلامي هامبورگ

بسم الله الرحمن الرحیم

]إِنّما يَعْمُرُ مَساجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ اْلآخِرِ وَ أَقامَ الصّلاةَ وَ آتَى الزّكاةَ وَ لَمْ يَخْشَ إِلاّ اللّهَ فَعَسى‏ أُولئِكَ أَنْ يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدينَ[ ⁽¹⁾

«مسجدهای خدا را کسانی عمارت می­کنند که به خدا و روز قیامت ایمان آورده­اند و نماز می­گذارند و زکات می­دهند و جز از خدا نمی­ترسند. امید است که اینان از هدایت­یافتگان باشند»

مقدمه:

مسجد سنگر دفاع از حریم دین مقدس اسلام است، و در طول تاریخ، بزرگانی همچون پیامبر خاتم ،حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و اصحاب با وفایش، مدافعان آن بوده­اند.براي مسجدمی­توان نقش­های زیادی نام برد که مهترین نقش آن نقش عبادی و ارتباطی آن است،

همان طور که ستارگان باعث زینت و زیبایی آسمان هستند، مسجد نیز مایه زینت و زیبایی زمین است و در مساجد نور خداوند بر قلوب مؤمنین می­تابد و آنان را بهره­مند می­گرداند. چنانچه رسول گرامی اسلام حضرت محمد صل الله علیه و آله و سلم فرمودند: «المساجد انوار الله . مساجد نورهای الهی هستند.» ⁽²⁾

پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی بروجردی(ره) بر آن است كه یکی از مساجد ساخته شده درهامبورگ را خدمت عزیزان معرفی نماید.

یکی از بزرگترین مساجد برجسته اروپا که پایگاه فضیلت و تقوی است و سابقه درخشان پنجاه و چند ساله دارد، مسجد حضرت امام علی علیه السلام و مرکز اسلامی هامبورگ است که با همت والای مرجع عالیقدر جهان تشیع حضرت آیت­الله العظمی بروجردی (ره) و کمک و مساعدت مؤمنین بنا گردیده است .

این مسجد باشکوه و مرکز اسلامی که محل عبادت ملیت­ها و گروه­های مختلف مسلمان و ترویج اسلام است، مورد توجه مسلمانان، غیر مسلمانان و توریست­های کشورهای جهان می­باشد. برای بسیاری از مسلمانان اروپا و بویژه مردم (مسلمان) آلمان نام مركز اسلامی هامبورگ نامی آشناست و شاید برخی از آنان نیز بارها از راه­های دور و نزدیك به بازدید از این مركز و مسجد موفق شده باشند، با آن تماس بر قرار كرده، در برنامه­های گوناگون آن شركت جسته باشند و یا پرسش­های اسلامی خود را با آن مطرح كرده و پاسخ دریافت نموده باشند.

فراتر از آن موقعيت جالب مسجد در كنار درياچهء زيباي آلستر و ساختمان چشمگير آن بعنوان تجلي معماري و هنر شرقي موجب شده است تا تازه واردين به شهر هامبورگ و تورهاي توريستي كشور هاي مختلف از مسجد و مركز اسلامي هامبورگ بعنوان يكي از آثار ديدني اين شهر بازديد نمايند. سالهاست كه اين مسجد بعنوان يكي از نقاط ديدني شهر هامبورگ در بروشورهايي كه از جانب مؤسسات جهانگردي آلماني منتشر مي شود معرفي شده است.

در اينجا كوشش بر اين است تا تاريخچه بنيانگذاري و بناي مسجد و همچنين اهداف و برنامه هايي كه در آن اجراء مي گردد معرفي شود

 

1 – تاریخچه بنیان­گذاری مسجد ومراحل بنای مركز

در جلسه­ای كه سال 1332 هـ . ش برابر با 1953 میلادی، با حضور جمعی از ایرانیان مقیم هامبورگ در هتل آتلانتیك این شهر برگزار گردید و گفتگوهایی پیرامون لزوم تشكیل مركزی اسلامی و بنای مسجدی برای ایرانیان مقیم این شهر انجام گرفت. این پیشنهاد با استقبال حاضران روبرو شد و مقرر گردید مسجدی ساخته شود که مرکزیتی نیز برای گردهمایی­ها و مکانی برای بررسی مشکلات و مسائل روزمره زندگی مسلمانان مقیم آن شهر باشد و دایره فعالیت این مركز و مسجد تنها به ایرانیان محدود نگشته بلکه برای همه مسلمانان شهر هامبورگ تأسیس شود.

در سال 1332 هـ . ش (1953 م .) نامه­ای از جانب این جمع به زعیم عالیقدر و مرجع بزرگ تقلید شيعه حضرت آیت­الله العظمی بروجردی ارسال گردید و پیشنهاد تأسیس مسجدی جهت انجام عبادات و برگزاری جلسات دینی برای مسلمانان با ایشان مطرح گردید. مرحوم آیت­الله العظمی بروجردی نیز طی نامه­ای موافقتشان را با این پیشنهاد اعلام نموده و مبلغ 10 هزار تومان نیز بعنوان نخستین رقم مالی برای انجام این كار بزرگ و خداپسندانه حواله كردند.

در دوم تیر ماه 1332 هـ . ش (23 ژوئن 1953 م.) نيزجلسه مشورتی پیرامون بنای مسجد برگزار شد و با دعوت تعدادی از علاقمندان، نامه حضرت آیت­الله العظمی بروجردی قرائت گردید. در این جلسه هیئت مدیره­ای متشکل از 9 نفر بعنوان اعضای هیئت ساختمانی مسجد انتخاب شدند كه عبارت بودند از:

1) آقای حاج علی­نقی كاشانی 2) آقای حسین ولادی 3) آقای علی­محمد باقرزاده 4) آقای محمدتقی تبرك 5) آقای محمد خسرو شاهی 6) آقای حمید شجاعی 7) آقای عبدالعلی فیض 8) آقای محمدحسین دهدشتی 9) آقای میرحسین غفاری . که با توافق این افراد، هیئت رئیسه چهار نفره­ای نیز انتخاب گردید و اولین اقدام این افراد جمع­آوری کمک­های مردمی بود که حسابی بنام «جمعیت ایرانیان» برای همین منظور افتتاح شد.

در سال 1334هـ . ش (1955 م.) حجت الاسلام والمسلمین آقای محمد محققی بعنوان نماینده آیت­الله العظمی بروجردی و امام جماعت آن مسجد، آغاز به فعالیت نمود.

 

در نهم مهرماه 1336 هـ . ش (اول اكتبر 1957م.) زمین اولیه به مساحت 4/3744 متر مربع به مبلغ 250 هزار مارك برای مسجد خریداری شد و به ثبت رسید. این مبلغ توسط یکی از تجار خیر ایرانی به نام مرحوم حاج قاسم همدانیان از طریق حضرت آیت الله العظمی بروجردی اهدا گردید.

در دوازدهم آذر ماه 1336 هـ . ش (سوم دسامبر 1957 م.) از جانب هیئت ساختمانی مسجد و مركز، مسابقه­ای ترتیب داده شد كه در آن سه شركت، پیشنهادات خود را برای طراحی نقشه ساختمان مسجد ارائه نمودند. این طرح­های پیشنهادی جهت انتخاب نهایی برای آیت­الله العظمی بروجردی به قم ارسال شد و ایشان طرح­ها را به معمار معروف ایرانی، آقای لر زاده، ارجاع دادند. او هم از میان نقشه­های طراحی شده، طرح شركت شرام و الینگیوسschram. Elingius را برگزید و نواقص آن را طی نامه جداگانه­ای یادآور شد. این نقشه با همكاری یك مهندس ایرانی بنام آقای پرویز زرگرپور تهیه شده بود.

در یازدهم مارس 1960 م . قراردادی با شركت مذكور تنظیم گردید و مقدمات كار زیر بنای مسجد به مساحت 42/832 متر مربع آغاز گردید. نخستین كلنگ ساختمان مسجد در نیمه شعبان 1370 هـ . ق . برابر با 24 بهمن 1336 هـ . ش. و 13 فوریه 1960 م. مصادف با سالروز میلاد منجی عالم بشریت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف با حضور جمعی از مسلمانان و نمایندگان شهر هامبورگ، توسط اولين سفير و مبلغ شيعي در قرن اخير که حسب امر حضرت آيت الله العظمي بروجردي‏قدس سره به ديار غرب عزيمت نمود; حضرت آيت الله آقاي دکتر محمد محققي(3) لاهيجاني‏قدس سره زده شد و پس از مدت كوتاهی فعالیت­های ساختمانی شروع گردید.

از بهمن ماه 1336 هـ . ش (فوریه 1960م .) كه نخستین كلنگ ساختمان مسجد زده شد تا اواخر 1341 هـ . ش (1963م .) با وقفه­هایی كه در كار بنا پیش ‌آمد تقریباً اسكلت ساختمان مسجد به پایان رسید. اما در همان زمان بود که حضرت آیت الله العظمی بروجردی چهره در نقاب خاک کشید و دار فانی را وداع گفته و به ملکوت اعلی پیوست. با ضایعه دردناک فقدان آن عزیز از دست رفته، حجت الاسلام آقای محمد محققی نیز به ایران بازگشت ، با برگشت ایشان به ایران، در اواخر سال 1963م . وقفه مجددی در كار ساختمانی مسجد روی داد و هیئت ساختمانی نیز بدلیل نبود بودجه كافی، بناچار به بانك­های آلمانی بدهكار شد (4). ناتمام ماندن ساختمان مسجد علاوه بر آن كه مشكلات متعددی را برای دست­اندركاران آن به وجود آورد، موجب گلایه شهرداری هامبورگ هم گردید. بهمین سبب مقاله­ای در هامبورگر آبندبلات Hamburger Abendblatt پیرامون وضعیت ساختمان نیمه تمام مسلمانان در كنار دریاچه آلستر و خیابان شونه آوس زیشت Schone Aussicht(منظره زیبا) تحت عنوان «مسجد متروك» منتشر گردید.

در سال 1343هـ . ش (1965م.) مرحوم آیت­الله دكتر بهشتی با تأیید مراجع تقلید وقت، بعنوان امام جماعت مسجد برگزیده شد. ایشان در زمره روحانیون فعال و اندیشمندی بود که در بدو ورودشان زیرساختهای اساسی مسجد و مرکز را سرعت بخشید. از اولین اقدامات ایشان، تشكیل هیئت ساختمانی جدیدی با اعضای بیشتر بود. همچنین هیئت امنای هفت نفره­ای مركب از اعضای زیر انتخاب نمود و خودش نیز عضو آن گردید:

1 – آیت­الله دكتر سید محمد حسین حسینی بهشتی

2 – دكتر مهندس ایرج مشیری

3 – دكتر علی عماری

4 – منوچهر اقبال

5 – كریم نعمت زاده

6 – محمد خسرو شاهی

7 – حسن ولادی

هیئت هفت نفره جدید، پس از ارزیابی وضعیت و گفتگوهای طولانی بدین نتیجه رسید كه اتمام یكباره مسجد عملی نیست و برای خارج شدن مسجد از حالت متروك بودن می­بایست این اقدام طی برنامه­ای در پنج مرحله زیر انجام گیرد:

1 – تكمیل وضوخانه، دفاتر اداری و كتابخانه

2 – تكمیل نمای خارجی مسجد

3 – تكمیل محوطه سازی بیرون مسجد

4 – تكمیل ما بقی ساختمان مسجد از جمله گنبد آن

5 – ایجاد ساختمان مسكونی برای سرایدار مسجد

طی دو سال یعنی سال­های 1966 و 1967 م . بخش اداری داخل مسجد و قسمتی از كاشی كاری دیوارهای خارجی آن از ناحیه كمك­های مردمی و تبرعات مسلمانان علاقمند در ایرن و آلمان (هامبورگ و تهران) به اتمام رسید.لازم بذكر است كه از زمان زدن نخستین كلنگ مسجد تا این تاریخ مدت 7 سال طول كشيد.

ابتكار مهم دیگر آیت­الله بهشتی این بود كه در كنار مسجد، مؤسسه اسلامی – فرهنگی دیگری با هدف تحت پوشش قرار دادن همه مسلمانان از ملیت­ها و مذاهب مختلف را بنیان گذارد و بدین سان در 19 بهمن ماه 1344هـ . ش (8 فوریه 1966م .) مركز اسلامی هامبورگ به ابتكار آیت­الله بهشتی به ثبت رسید و فعالیت فرهنگی خود را در سطح آلمان و سایر كشورهای اروپائی آغاز نمود.

 

در سال 1968 حجت الاسلام آقای محمد شبستری به دعوت آیت الله بهشتی جهت همکاری رهسپار هامبورگ شد و در سال 1970 م . با بازگشت آیت الله بهشتی به ایران مسئولیت امامت مسجد و مدیریت مرکز اسلامی هامبورگ را عهده­دار گردید . در این ایام پس از مدت کوتاهی به اشاره دولت وقت ایران در آلمان حساب­های مربوط به امور جاری و امور ساختمانی مسجد در بانک ملی مسدود شد و این بانک از ادامه پرداخت پول برای انجام کارهای مسجد و مرکز خودداری کرد . این اقدام فشار مضاعفی را بر فعالیت­های رو به گسترش مسجد ایجاد نمود . اما مسجد با تلاش گسترده­تر و با همیاری دلسوزانه جمعی از مسلمانان علاقمند توانست طی مدت کوتاهی مشکلات مالی خود را تا حد قابل ملاحظه­ای حل کند. در فاصله سال­های 1969 تا 1979 م . کار ساختمانی مربوط به سالن سخنرانی، روکار مسجد و بخشی از زیرزمین آن به اتمام رسید .

در دوره مسئولیت حجت الاسلام والمسملین آقای سید محمد خاتمی 1357 تا 1359 هـ . ش ( 1978 تا 1980) بعنوان امام جماعت مسجد و مدیر مرکز اسلامی که مقارن با اوج مبارزات مردم مسلمان ایران برای به ثمر رساندن انقلاب اسلامی بود، علی­رغم حجم گسترده فعالیت­های مسجد و مرکز، بلحاظ ساختمانی تلاش عمده­ای مقدور نگردید.

با بازگشت آقاي خاتمي به ايران و عهده دار شدن اين مسئوليت از جانب حجت الاسلام والمسلمین آقاي محمد مقدم در سالهای 1358 تا 1370 ه. ش. (1980 تا 1992) گذشته از ترميم و بازسازي مسجد و مركز، بناي زيرزمين مسجد شامل آشپزخانه و سرويسهاي بهداشتي تكميل گرديد و بخشي از كاشي كاريهاي داخل گنبد نيز در سال 1989 به اتمام رسيد و تجهيزات سيستم ترجمه همزمان نیز در سالن سخنراني مسجد نصب گرديد. علاوه بر اين در زمان مدیریت حجت الاسلام والمسلمین مقدم، طرحهايي براي احداث واحد تكميلي مركز در پشت مسجد تهيه و جهت پيگيري مراحل اداري ساختمان جديد كه جنب بناي قبلي مسجد و مركز اسلامي قرار دارد اقدامات اولیه صورت گرفت و در زمان مدیریت حجت الاسلام انصاری اجراء و در سال 1378 (2000 ميلادي) به پايان رسيد و در بدو ورود حجت الاسلام والمسلمین حسيني نسب در طي مراسمي افتتاح گرديد.

حجت الاسلام والمسلمین حسيني نسب در اواخر سال 1377 هجري شمسي به عنوان مدير و امام مركز اسلامي هامبورگ، به كشور آلمان عزيمت كرد و به مدت نزديك به پنج سال، به تبليغ اسلام و سخنراني به زبانهاي آلماني، فارسي و عربي در آن مركز مقدس و ديگر مراكز اسلامي در شهرهاي آلمان و ساير كشورهاي اروپائي پرداخت.

حجت الاسلام والمسلمین عباس قائم مقامي در سالهاي اخير با اقامت در كشور آلمان در مسؤليت مركز اسلامي هامبورگ و رئيس آكادمي علوم اسلامي آلمان و رياست شوراي مسلمانان هامبورگ به فعاليت مشغول مي باشد. سازماندهي و تأسيس اتحاديه اروپايي علماي شيعه – فدراسيون اسلامي اروپا، ایراد سخنرانی در کنفرانسهای علمی و بین الادیان، مصاحبه با روزنامه ها و رسانه های مهم اروپایی و ارتباطات گسترده و موثر با رهبران دینی، سیاسی اروپا به منظور شناساندن چهره حقیقی اسلام بر مبنای اعتدال و عقلانیت دینی از مهمترين اقدامات وي در مدت اقامت در آلمان مي باشد.

 

2 – ساختمان مسجد

ساختمان مسجد هامبورگ از دو بخش مهم و پیوسته تشکیل شده است:

بخش اصلی مسجد به شکل دایره است که بر فراز آن گنبد بزرگی به ارتفاع 18 متر و قطر 5/13 متر قرار دارد. این گنبد سیمانی است و بوسیله یک روکش مسی پوشانده شده است که برنگ سبز درآمده و به مسجد زیبایی خاصی بخشیده است .

نمای داخل مسجد بوسیله کتیبه ­هایی از کاشی­های نیلگون معرق پوشیده شده که بر آن آیات سوره جمعه و آیاتی از سوره اسراء با خط زیبای ثلث همراه با ترجمه آلمانی آن نقش بسته است. کاشی کاری مسجد اثر استاد عبدالحسین مشکوه از استادان هنر و فن کاشیکاری شهر مقدس مشهد( ايران) است. محراب زیبای مسجد نیز با ترکیبی از آجر و کاشیکاری رو بجانب قبله بنا شده و با تلاش دو ساله هنرمندان در شرکت کاشی سنتی گوهرشاد مشهد ساخته شده است. بالای محراب آیه 162 سوره انعام نقش بسته است. شبستان مسجد، محل برگزاری نمازهای جماعت روزانه، نمازهای جمعه و نمازهای عید سعید فطر و قربان است .

در طرفین گنبد دو گلدسته قرار گرفته که یادآور مأذنه بلال، مؤذن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و شهادت او بر وحدانیت خداوند است . این مناره­ها نیز سیمانی است و روکش آنها از سرامیک­های کوچک به رنگ خردلی است . قطر هر یک از این مناره­ها 20/2 متر و ارتفاع آنها 18 متر می­باشد . درب ورودی اصلی مسجد به سمت غرب باز شده و نمای بیرونی آن با کاشی­های زیبایی مزین شده است . این درب ورودی نسبت به سطح محوطه اطراف مسجد مرتفع­تر بوده و با پلکان دو طرفه­ای به محوطه پیشین مسجد متصل می­شود. جلوی پلکان و روبروی درب ورودی اصلی آب­نمایی ديده مي شود که به نمای بیرونی آن شادابی و طراوت می­بخشد.

بخش جانبی مسجد که شبستان به آن پیوسته است و شامل سالن بزرگ سخنرانی، کتابخانه، دفاتر اداری، وضوخانه، سرویس­های بهداشتی و آشپزخانه است، محل فعالیت­های مرکز اسلامی می­باشد.

سالن بزرگ سخنرانی در کنار شبستان مسجد است و گنجایش حدود 200 صندلی را دارد. اين سالن مجهز به سیستم ترجمه همزمان است و محل برگزاری سخنرانی­ها و سمینارهای مذهبی و علمی است. بر فراز جایگاه سخنرانی کتیبه­ای مزین به آیه شریفه 125 از سوره النحل قرآن کریم نصب شده است .

کتابخانه در طبقه دوم مرکز قرار دارد. از محل آن، غیر از مراجعه و مطالعه منابع، برای جلسات علمی کوچک­تر بخصوص جلسه هفتگی بزبان عربی و آلمانی و همچنین برخی کلاس­های آموزشی نیز استفاده می­شود. در کنار سالن سخنرانی، بخشی از واحد سمعی و بصری قرار گرفته که محل مراجعه علاقمندان برای دریافت نوارهای صوتی و تصویری می­باشد. در طبقه همکف بخش جانبی وضوخانه، سرویس­های بهداشتی و همچنین آشپزخانه و سالنی برای پذیرایی از مدعوین جلسات و شرکت کنندگان در مراسم مذهبی واقع شده است . دفتر مجله الفجر نیز در همین طبقه قرار دارد .

3 – اهداف مرکز اسلامی هامبورگ

هدف از تأسیس مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ، ایجاد یک مرکز سودمند و فعال اسلامی برای گرد آمدن و برقراری پیوند میان مسلمانان زیادی است که در منطقه اروپا و بویژه در آلمان سکونت دارند تا با آشنایی عمیق­تر با تعالیم و فرهنگ اسلامی بتوانند برای پرسش­ها و مسائل اسلامی خود در محیط زندگی کنونی­شان راهیابی کنند و با ایجاد امکان برقراری تماس و انجام گفتگوهای مشترک میان پیروان ادیان آسمانی بمنظور تفاهم در زمینه­های مشترک، در پرتو این تعالیم، میدانی برای فعالیت­های دینی و انسان دوستانه فراهم آید. مطرح شدن مجدد اسلام به عنوان یک تعلیم دینی و یک فرهنگ بارور در جوامع کنونی اروپا، ایجاب می کند که در راه درک درست اسلام و در میان گذاشتن مفاهیم ارزشمد آن، چه در میان مسلمانان دارای ملیت­های گوناگون ساکن در اروپا، و چه در میان غیر مسلمانانی که علاقمند برای آشنا شدن با این مفاهیم هستند، کوشش همه جانبه­ای صورت بگیرد و مرکز اسلامی هامبورگ نیز از بدو تأسیس تا کنون تلاش کرده است بدون محدود ساختن خویش به ملیت یا گرایش اسلامی خاصی در این کوشش همه جانبه سهمی را بر عهده گیرد .

4 – فعالیت­های مرکز

فعالیت­های مرکز اسلامی هامبورگ را می­توان به سه دسته تقسیم کرد :

 

الف – فعالیت­های دینی فرهنگی ؛

1 – برگزاری فریضه­های دینی :

مسجد هامبورگ خانه خدا و محل انجام عبادت مسلمانان است و در آن فریضه­های ظهر و عصر و مغرب و عشاء با مؤمنان علاقمند بصورت جماعت انجام می­پذیرد.

درروزهای جمعه هر هفته مراسم باشکوه نماز جمعه برپاست که خطبه­های آن به سه زبان؛ عربی، آلمانی و فارسی خوانده می­شود و در آن جمعی از مسلمانان با ایمان بطور منظم حضور یافته و این فریضه دینی را بجای می­آورند. همچنین در عید سعید فطر و قربان همه ساله نماز پرشکوه این روزها برگزار می­شود و خطبه­ها به زبان­های عربی، آلمانی و فارسی ایراد می­گردد. حضور در مراسم این دو عید بزرگ اسلامی گذشته از ادای یک فریضه دینی مایه برقراری پیوند عمیق ایمانی میان مسلمین است .

2 – جلسات منظم هفتگی

جلسات تفسیر قرآن کریم بطور منظم هفته­ای یکبار در محل مسجد دایر می­باشد. این جلسات در روزهای پنج­شنبه، (شبهای جمعه) در سالن سخنرانی بزبان فارسی، و در روزهای شنبه بزبان آلمانی در محل کتابخانه تشکیل می­شود و بدنبال آن نماز جماعت توسط حاضران علاقمند خوانده می­شود. در جلسات عربی خواهران و برادران، عرب زبان ودر جلسات آلمانی خواهران و برادران مسلمان آلمانی و همچنین دیگر علاقمندانی که بزبان آلمانی آشنایی بیشتری دارند حضور می­یابند.

در اولین شنبه هر ماه یک جلسه سخنرانی بزبان عربی در مرکز تشکیل می­شود که مسلمانان عرب زبان از کشورهای مختلف عربی در آن شرکت می­نمایند . در این جلسات معمولاً یکی از اساتید دانشگاهی و یکی از علمای دینی سخنرانی می­کنند.

3 – جلسات به مناسبت ایام خاص :

به مناسبت اعیاد اسلامی نظیر میلاد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم ، عید مبعث، عید غدیر، نیمه شعبان و میلاد ائمه اطهار علیهم السلام در محل مركز مراسم سخنراني ويژه و جشن و سرور دایر است و پس از آن نماز جماعت خوانده می­شود و از حاضران پذیرایی بعمل می­آید. در روزهای سوگواری، نظیر وفات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، شهادات ائمه اطهار علیهم السلام و همچنین روزهای تاسوعا و عاشورا و اربعین نیز مراسم ویژه­ای برگزار می­گردد.

در شب­های جمعه ماه مبارک رمضان، پس از نماز جماعت و پذیرایی افطار، جلسات تفسیر قرآن کریم و گفتارهای ویژه­ای بمناسبت این شب­ها دایر می­باشد . علاوه بر آن در شب­های نوزدهم، بیست­ویکم و بیست­وسوم ماه مبارک رمضان برنامه ویژه شب قدر همراه با نیایش و مراسم احیا برگزار می­شود .

4 – سمینارهای دینی و فرهنگی :

مركز اسلامي هامبورگ بمنظور نشر اندیشه اسلامی و فراهم نمودن امکانی جهت تبادل آراء میان مسلمانان در زمینه­های دینی، فرهنگی و اجتماعی هر چند گاه یکبار سمینارهایی را تحت عناوین مختلفی برگزار می­نماید . از جمله این سمینارها، می­توان از سمینار وحدت اسلامی، سمینار حج، بزرگداشت اندیشمندان اسلامی و آثار آنان و سمینارهایی پیرامون مسائل جهان اسلام و کشورهای اسلامی نام برد .

5 – کلاس­های آموزشی :

از سوی مرکز اسلامی هامبورگ کلاس­هایی برای آموزش قرائت قرآن کریم و احکام ویژه بانوان، كلاسهاي تعلمیات دینی برای کودکان و نوجوانان نیز بطور منظم دایر می­باشد.

6 – بازدیدهای گروهی :

در روزهای هفته اغلب کلاس­های مدارس آلمانی همراه با مربیانشان و با قرار قبلی جهت آشنا شدن با معتقدات دینی مسلمانان در محل مسجد حاضر می­شوند و از جانب مرکز گفتارهای کوتاهی پیرامون اسلام و همچنین فعالیت­های مرکز اسلامی ارائه می­گردد. پس از آن معمولاً پرسش و پاسخ پیرامون مسائل مربوط به اسلام و مسلمانان انجام می­پذیرد.

همچنین گروه­های آلمانی علاقمند به موضوعات اسلامی نیز با قرار قبلی در مرکز حضور می­یابند و پرسش­های خود پیرامون این موضوعات را با نمایندگان مرکز مطرح می­سازند.

7 – مکاتبات :

مركز از نخستین سال­های تأسیس خود بطور گسترده­ای مورد توجه مسلمانان و همچنین غیر مسلمانان مقیم اروپا قرار داشته و افراد زیادی مسائل و پرسش­های دینی خود را از طریق مکاتبه با آن در میان می­گذارند. پاسخ به انبوه مکاتبات به زبان­های فارسی، عربی، آلمانی، انگلیسی، ترکی و بوسنیایی از جمله کارهای اين مركز است و بصورت فعالی ادامه دارد .

8 – کتابخانه :

در حال حاضر کتابخانه مرکز مشتمل بر 5 هزار کتاب در زمینه­های مختلف دینی، تاریخی، فرهنگی، ادبی و اجتماعی پیرامون اسلام است. بخش عمده این کتاب­ها از منابع مرجع و بزبان­های فارسی، عربی، آلمانی و انگلیسی است که علاقمندان می­توانند این کتاب­ها را دریافت و در محل قرائت­خانه مطالعه نمایند و یا به امانت بگیرند. توسعه کتابخانه علی­رغم نیاز مرکز بدلیل گنجایش محدود آن تا کنون مقدور نبوده است و امید است با احداث ساختمان جانبی پشت آن در آتیه­ای نه چندان دور امکان استفاده بیشتری برای مراجعات علمی به مرکز فراهم آید .

9 – بخش سمعی و بصری :

با توجه به خواست­های مکرر مراجعه کنندگان، در سال 1369هـ . ش (1991م) بخش مستقلی در مرکز، بنام بخش سمعی و بصری تشکیل گردید و از زمان آغاز کار خود تا کنون توانسته است ضمن فراهم نمودن تجهیزات لازم صوتی و تصویری مناسب، نوارهای صوتی بتعداد 1554 حلقه شامل گفتارها، سرودها، ادعیه و قرآن تهیه نماید . همچنین فیلم­های ویدئویی تعداد 1200 حلقه نیز تهیه و فهرست­بندی شده و فیلم­های کوتاهی نیز تولید و صداگذاری شده است و مراجعه کنندگان می­توانند با عضویت در این بخش از امکانات بانک امانی آن و یا نسبت به خرید آن اقدام نمایند. بخش سمعی و بصری، مسئولیت ضبط صوتی و تصویری مراسي که در مرکز برگزار می­شود را نیز بر عهده دارد .

10 – توزیع و فروش کتاب :

در بخش توزيع و فروش كتاب مركز انتشارات خود مرکز و همچنین کتاب­های مختلف ديگردر زمینه­های دینی، فرهنگی، تاریخی و اجتماعی که با توجه به اظهار علاقه مراجعه کنندگان سفارش داده شده و تهیه می­گردد و در اختیار متقاضیان قرار داده می­شود.

ب – فعالیت­های انتشاراتی:

مركز اسلامي هامبورگ بمنظور ارائه اندیشه و فرهنگ اسلامی،تاكنون انتشارات گوناگونی را بزبان­های فارسی، آلمانی، عربی، ترکی و بوسنیایی داشته است .

1 – كتابهايي پيرامون موضوعات اسلامی :

در این کتاب­ها کوشش شده است با توجه به نیازها و پرسش­های جامعه اروپا کتاب­های مناسبي تألیف و ترجمه گردد و ابعاد گوناگون فرهنگ اسلامی معرفی شود.

2 – جزوات و بروشورها :

با توجه به تنوع پرسش­های مسلمانان و همچنین غیر مسلمانان پیرامون موضوعات مختلف اسلامی، سلسله جزواتی بصورت بروشور بزبان آلمانی تهیه گردیده است که بطور فشرده دیدگاه­های اسلام در زمینه­های گوناگون را بیان داشته­اند . این جزوات بصورت رایگان در اختیار مراجعه کنندگان قرار می­گیرد.

3 – مجله الفجر :

مجله الفجر Die Morgendammerung نشریه مرکز اسلامی هامبورگ است که از سال 1982 میلادی تا کنون بطور منظم، هر دو ماه یکبار بزبان آلمانی منتشر می­گردد. این مجله حاوی مقالات متعددی در زمینه اندیشه و فرهنگ اسلامی است و در حیطه انتشار خود توانسته است گذشته از ارتباط مستمر مسلمانان آلمانی زبان با مراکز، رابطه­ای فکری با صاحب نظران علاقمند به مسائل اسلامی برقرار کند. کوشش دست­اندرکاران مجله این بوده است تا علاوه بر تألیف مقالات به زبان آلمانی، از طریق ترجمه متون اسلامی امکان ارتباط نزدیک­تری را با موضوعات اسلامی برای آلمانی زبان­ها فراهم آورد. مقالات متعددی نیز از ابتدای فعالیت الفجر تا کنون از جانب علاقمندان فاضل به نشریه واصل شده و در آن منعکس گردیده است. در این نشریه، اخبار جهان اسلام و همچنین گزارش سمینارهای علمی و فرهنگی و مراسم برگزار شده در مرکز و معرفی و نقد کتاب­های گوناگونی که به زبان آلمانی پیرامون اسلام تألیف می­گردد نیز منتشر می­شود. این مجله بصورت آبونمان برای افراد و مؤسسات علاقمند ارسال می­شود.

ج – فعالیت­های بیرونی مرکز:

این مرکز، گذشته از فعالیت­هایی که در ساختمان مرکز صورت می­گیرد ، فعالیت­هایی نیز در بیرون دارد که مهم­ترین آنها عبارتند از:

1 – ارتباط با سایر مؤسسات و مراکز اسلامی فعال در آلمان بمنظور برقراری پیوند برادرانه در جهت اهداف اسلامی و فراهم نمودن زمینه­هایی برای تلاش مشترک در سطح اروپا و بویژه آلمان.

2 – ارتباط با مؤسسات اسلام شناسی و شرق شناسی و افراد پژوهشگر در زمینه موضوعات اسلامی.

3 – شرکت در سمینارهایی که موضوع بحث در آنها پیرامون اسلام، مسلمانان اروپا، گفتگوی میان مذاهب و نظایر آن می­باشد.

4 – حضور در مدارس و انجمن­های آلمانی بنا بر دعوت خود آنها، بمنظور ارائه اندیشه­های اسلامی و پاسخگویی به پرسش­ها:

د – فعالیت­های خدماتی:

مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ از آغاز تأسیس خود محل رجوع مسلمانان برای امور گوناگون خویش بوده و تلاشش بر این بوده است تا در حد امکان به این مراجعات پاسخ گوید. از جمله خدماتی که مرکز در این زمینه بر عهده گرفته است می­توان از اقدمات زیر نام برد:

1 – تشرف به اسلام :

برانگیخته شدن توجه و علاقه برخی از اروپایی­ها و بویژه آلمانی­ها نسبت به اسلام و تعالیم آن موجب شده است تا جاذبه این تعالیم، آنها را بجانب برگزیدن اسلام بعنوان دین زندگی متمایل سازد و هر ساله با تعداد فزاینده­ای از مراجعات جهت تشرف به اسلام روبرو هستیم . علاوه بر این، حضور جمعیت قابل توجهی از مسلمانان در اروپا و آلمان و تماس نزدیک­تر اروپایی­ها با افراد و خانواده­های مسلمان، زمینه آشنایی گسترده­ای را با فرهنگ اسلامی فراهم آورده است. مرکز اسلامی هامبورگ از آغاز تاکنون تلاش و کوشش نموده است با طي برگزاری جلساتی، ابتدا این گونه افراد علاقمند را با مضامین ژرف و عمیق اسلامی آشنا سازد و راه سعادت را نشان داده و سپس تشرف به اسلام آنان را ثبت و اعلام نماید .

2 – ازدواج :

از جمله خدماتی که مرکز بعنوان یک وظیفه دینی بر عهده داشته است انجام مراسم ازدواج و ثبت و گواهی پیوند همسری مسلمانانی است که زندگی مشترک خود را در خانه خدا و بر اساس فرامین او آغاز می­کنند. تعداد تشرف­های به اسلام و ازدواج­ها در طی فعالیت بیش از پنجاه ساله مرکز، روند رو به رشدی داشته است.

3 – طلاق :

با توجه به ضرورت­های موجود و تعداد مراجعات، مرکز بناچار مسؤولیت ثبت طلاق­ها بر اساس دستورات اسلامی را نیز عهده­دار گردید. کوشش مرکز بر این بوده است که طی جلسات مکرری بتواند برفع اختلافات میان خانواده­ها پرداخته و از گسسته شدن پیوند پربرکت ازدواج پیشگیری نماید و در نهایت، در صورتی که طرفین علی­رغم این کوشش­ها و گفتگوها مصمم بر طلاق باشند، نسبت به طلاق شرعی اقدام نماید. در بسیاری از موارد با مشاوره­های خانوادگی ارائه شده از جانب مرکز خانواده­ها توانسته­اند بر مشکلات زندگی مشترکشان فائق آمده و پیوند همسری را برقرار نگهدارند و این مایه خرسندی همکاران مرکز بوده است.

4 – عیادت از بیماران :

از جمله وظایفی که مرکز اسلامی هامبورگ بعنوان یک مؤسسه، همانند تمامی آحاد مسلمانان، بر عهده دارد عیادت و رسیدگی به بیماران بوده است و کوشش مرکز این بوده است تا با توجه به امکانات و بضاعت اندک خود با انجام این کار خیر به صورت فردی و جمعی همگام گردد .

5 – مشاوره در امور گوناگون زندگی :

محبت و اعتماد مسلمانان مقیم هامبورگ و گاه دیگر شهرهای آلمان موجب شده است تا مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ را پناهگاهی برای خود بدانند و در شئون مختلف زندگی از آن مشاوره و استمداد جویند و مرکز نیز تلاش نموده است تا حد امکان این محبت و اعتماد را بی پاسخ نگذارد و بعنوان خدمتی اسلامی با علاقمندی دنبال نمايد.

6 – برگزاری مجالس ترحیم :

بنا بر سنت جاری در جوامع اسلامی، مراسم درگذشت و یادبود کسانی که دار (فانی) دنیا را وداع می­گویند در مساجد برگزار می­شود و مکان مسجد هامبورگ نیز جهت انجام این سنت اسلامی در اختیار افراد و خانواده­های مسلمان قرار دارد.

7 – حج :

با توجه به مراجعات و اظهار علاقه تعداد قابل توجهی از مسلمانان مقیم آلمان برای انجام مشترك فریضه حج واجب یا عمره، مرکز اسلامی هامبورگ از سال 1993میلادی هماهنگی­های لازم جهت امکان اعزام افراد از آلمان و ادای این فریضه را عهده­دار گردیده و همه ساله نسبت به تشرف مسلمانان برای حج اقدام نموده است.

8 – جمع­آوری کمک­های مالی:

از خدمات دیگری که این مرکز در پی آن بوده است جمع­آوری کمک­های نقدي و غير نقدي و در اختیار گذاشتن اعانات به مسلمانان علاقمند در موارد پیش­ آمدن حوادث ناگوار طبیعی از قبیل؛ زلزله، سیل، یا حوادث تلخی نظیر جنگ و خونریزی­ها …. است.

9 – در اختیار گذاشتن محل مسجد و سالن مرکز:

با توجه به تعدد جلسات گفتگو و بحث و همچنین سمینارهایی که پیرامون اسلام از جانب گروه­های مختلف مسلمان و غیر مسلمان و همچنین دانشجویان تشکیل می­گردد، مرکز و مسجد وظیفه خود دانسته است تا در حد توان خویش با در اختیار گذاشتن محل مرکز و سالن مسجد با اهداف اسلامی این گروه­ها همراهی نماید. بدیهی است که مسئولیت این گونه جلسات بر عهده خود گردانندگان آن می­باشد.

10 – بازدید توریست­ها:

مسجدومركزدر روزهای شنبه و یکشنبه از ساعت 9 الی 17 برای بازدید عموم باز است و گروه­های مختلف توریستی می­توانند بطور رایگان از آن دیدن کنند. در این ساعات معمولاً یکی از همکاران مرکز جهت راهنمایی و پاسخ به سؤالات بازدیدکنندگان در محل مرکز حضور می­یابد.

 

پی نوشت­ها:

1 – سوره مبارکه توبه : آیه 18.

2 – مستدرک الوسائل : ج 3 ، ص 447، باب 54 ، روایت 20.

3- اين مرد انديشمند و بزرگوار، توانست در مدت 10 سال اقامت در هامبورگ آلمان، به خوبي انديشه‏هاي بلند و آرمانهاي اصولي و ارزشمند اسلام ناب و معارف مکتب پوياي علوي را با قدرت استدلال و به سبک نوين ترويج و تبليغ نمايد .

4- اين بدهي توسط ايران بعدأ پرداخت شد.

 

{tab تصاویر}

 

 

نقشه ماهواره ای از مسجد امام علی

برای مشاهده کاملتر نقشه اینجا کلیک نمائید

 

{/tabs}