در این راه بسیاری از علماء بزرگ اهل سنت و شیعه گام مؤثری برداشته اند و سالها در این راه تلاش و کوشش فراوانی داشته اند و در این میان نقش عالمان و بزرگان شیعه و سنی و فراهم سازی زمینه های وحدت تمامی ملل اسلامی و ایجاد بستر تفاهم و همدلی و تقریب و نزدیک سازی فرق مختلف جهان اسلام و پیروان مذاهب توحیدی بسیار برجسته و شاخص است. شخصیت هایی بزرگ و نامداری مانند:
1 – سید جمال الدین اسدآبادی اندیشه اتحاد اسلامی را بعد از تبعید از مصر به ایران.
2 – آیت الله شرف الدین بزرگ مرجع شیعیان در لبنان یکی از منادیان بزرگ اتحاد اسلامی است.
3 – مرحوم آیت الله محمد حسین آل کاشف الغطاء بزرگ مرجع شیعه در عراق یکی دیگر از منادیان وحدت و تقریب میان مسلمین است که در این باره کتابهایی چون الدین و الاسلام ، المراجعات و غیره نوشته .
4 – مرحوم ایت الله العظمی بروجردی ، مرجع شیعیان در ایران نیز همواره در اندیشه وحدت اسلامی بوده اند و فکر تقریب بین مذاهب اسلامی را در قاهره تأیید می کردند.
5 – شیخ محمد عبده ، همان طور که دکتر صبحی محمصانی در کتاب فلسفة التشریع فی الاسلام می نویسند ، در میانهای سال هفتم هجری فقیهان سنی به مذاهب چهارگانه معروف اکتفا و به انسداد باب اجتهاد اجماع کردند.
آری شیخ محمد عبده ، گامهای مؤثری در راه وحدت مسلمین برداشت که مجله عروة الوثقی و تفسیر قرآن کریم و شرح نهج البلاغه او نشانگر آن است.
6 – شیخ سلیم بشری رئیس اسبق الازهر، یکی از علماء حقجو بود که به جای پیروی از هوای نفس و تعصبات فرقه ای برای قضاوت صحیح درباره شیعه باب مناظره و مکاتبه توأم با متانت و ادب اسلامی و مرحوم آیت الله سید شرف الدین ، مرجع بزرگ شیعیان لبنان باز کرد که مجموعه مناظرات این دو عالم عالیقدر بصور کتاب المراجعات درآمده است.
7 – شیخ مراغی بزرگ رئیس اسبق الازهر
یکی از نخستین پایه گذاران تقریب بود که بدین منظور میدانی برای ایراد سخنرانی در دانشگاه الازهر و خارج از آن به روی رجال تقریب و علمای شیعه گشود. و تسهیلاتی برای ارتباط آنان با رجال الازهر و شخصیتهایی که به وحدت اسلامی علاقمند بودند فراهم کرد.
8 – شیخ عبدالرزاق رئیس اسبق الازهر
به دنبال شیخ مراغی بزرگ ، شیخ مصطفی عبدالرزاق به ریاست الازهر رسید او یکی از مدافعین تقریب و علاقمندان به وحدت اسلامی بود.
9 – شیخ عبدالمجید سلیم رئیس اسبق الازهر و نائب رئیس جماعت تقریب یکی از شیوخ و رؤسای بزرگ الازهر که در صف اول جماعت تقریب در راه وحدت اسلامی گامهای بسیا مؤثری برداشت و شخصیتش به پیشرفت تقریب کمک شایانی نمود شیخ عبدالمجید سلیم بود.
10 – شیخ محمد فحام رئیس سابق الازهر
شیخ محمد فحام یکی دیگر از علاقمندان به وحدت و همبستگی اسلام بود.
11 – ابوالقاسم علی بن الحسین بن موسی معروف شریف مرتضی علم الهدی (355 – 436 ق ) .
12 – مفسر ، متکلم و فقیه اصولی ابوجعفر محمد بن حسن طوسی معروف به شیخ الطائفه و شیخ طوسی ( 385 – 460 ق ).
13 – مفسر و فقیه و اصولی و از مشاهیر فقها و علمای شیعه جمال الدین بن حسن بن یوسف بن مطهر معروف به علامه حلی ( 648 – 726 ق ) .
14 – یکی از نامورترین فقهای شیعه محمد بن عزالدین حسین بن عبدالصمد معروف به شیخ بهائی (953 – 1030ق).
15 – فقیه اصولی محدث رجالی مفسر متکلم ریاضی دان و ادیب برجسته شیعی ملامحمد باقر بن محمد تقی معروف به علامه مجلسی (م 1111 ق ).
16 – محدث فقیه برجسته و مرجع نامدار شیعیان دلسوزانه و مجدانه در این راه کوشیده و همت بر این کار گمارده اند آیت الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی ( 1315 – 1411 ق) .
17 – آیت الله العظمی شیخ علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس تشخیص مصلحت نظام.
18 – آیت الله مکارم شیرازی.
19 – و از بلوچستان مولوی مولانا مرحوم عبدالعزیز ملازاده عالم بزرگ اهل سنت.
20 – علامه اقبال لاهوری شاعر بزرگ اسلام.
21 – علامه مودودی پاکستانی
22 – حسن البنا
23 – سید قطب مصری
24 – علامه شیخ مرتضی مطهری .
25 – ایت الله سید محمود طالقانی .
26 – دکتر محمد حسین بهشتی.
27- سید محمد خاتمی.
…………………………………………………….
پشوایان تقریب(آیت الله بروجردی و شیخ محمود شلتوت)(مجموعه مقالات)،ص168.