در سال 1327 ه.ش. مركز “دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه “به ابتكار و همت اندیشمند توانا مرحوم شیخ محمد تقی قمی وبا همیاری علمای سر شناس جامع الازهر وبر خی روحانیون شیعی تاسیس گردید. آیت الله العظمی بروجردی (ره) اگر چه جزء موسسین آن نبود اما از ابتدای فعالیت این مركز به حمایت جدی از آن بر خاست و حتی از كمك مالی به آن دریغ نورزید .علاوه با ارتباط مكاتبه ای با شیخ وقت “الازهر”عبدالمجید سلیم وبعد از وی با شیخ محمود شلتوت،رابطه جهان تشیع را با دنیای اسلام هر چه مستحكم تر ساخت وبسیاری از سؤ تفاهمات وبدبینی ها را به دوستی و محبت تبدیل كرد
در اثر این درایت،حسن تدبیر واین طرز تفكر آیت الله بروجردی كار به جایی رسید كه به قول شهید مطهری شیخ الازهر مصر،محمود شلتوت آن فتوای تاریخی خود را صادر كرد و برای یك عالم سنی به طور رسمی مذهب شیعه را به رسمیت شناخت و برای آن در دانشگاه الازهر ،كرسی تدریس مستقل تشكیل داد
برای آگاهی از عمق این روابط و نقش مثبت و كار ساز آیت الله العظمی بروجردی (ره) در آن ،به متن دو نامه تاریخی یكی از شیخ عبد المجید سلیم و دیگری از شیخ محمود شلتوت به ایشان مرور می كنیم:
نامه اول از شیخ عبد المجید سلیم
بسم الله الرحمن الرحیم
خدمت حضرت آیت الله السید الجلیل حاج آقا حسین بروجردی ، حفظه الله سلام علیکم و رحمته .
اما بعد ، استاد محترم ، حضرت شیخ محمد تقی قمی ، دبیر کل دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه پیام شفاهی آن جناب را که دستور داده بودید ، به من برسانند ابلاغ نمودند .
شما اظهار لطف نموده و به ایشان از تقدیر و تشکر خود، درباره کوشش هایی که ما و جماعت تقریب بین المذاهب اسلامی ، در راه خدمت به اسلام و مسلمین می کنیم و از تأثیر این کوشش ها در راه وحدت کلمه مسلمین و ایجاد تفاهم بیش تر و هماهنگی بهتر و اصلاح فسادی که مغرضین به وجودآورده اند ، سخن گفته اید .
خدا می داند که این امر ، بهترین و عزیزترین آرزوهای من در زندگی است و تا زنده ام به خاطر آن و در راه آن کار می کنم و از خدای بزرگ مسألت دارم که به این آرزوها ، جامه عمل بپوشاند و کسانی را که در راه آن می کوشند تأیید فرماید .
ار اعتماد وثوق حضرت عالی نسبت به شخص من و از این عطف توجه به کوشش هایم تشکر می کنم .
من، با آنچه که از شما می دانم و سراغ دارم ، همکاری شما را در این جهاد بزرگ خدایی بسیار بزرگ می شمارم ، زیرا که شما با علم و دانش و مقام و نفوذی که در ایران و غیر ایران دارید ، همیشه در راه اصلاح امر ملت اسلام کار می کنید .
فکر تقریب بین مذاهب اسلامی ، از توجه و عنایت شما بسیار بهره مند بوده و از کمک ها و مساعدت های پر ارزش شما ، در مناسبات مختلف ، برخوردار بوده است . زیرا همان طور که از امثال جناب عالی انتظار می رود با علم و تقوی و بصیرتی که دارید ، ارزش و اهمیت بزرگداشت مقام مسلمین و تقویت شوکت و عظمت آنان و رساندن آنان را به مقام شامخ ولایتی که بایست بدان برسند به خوبی درک کرده اید : ” و لله العزة و لرسوله و للمؤمنین .”
آقای بزرگوار ! دانشمندان و علما که پرچمداران رسالت اسلامی هستند و به شهادت قرآن ، با خدا و فرشتگان، قیام به عدالت دارند و وظیفه خطیر و مهمی بر عهده گرفته اند لازم است که در تبلیغ این رسالت جهانی با همدیگر همکاری کنند و با همه دوری راه ها و اختلاف ملتها، در اوضاع اسلامی تبادل نظر نمایند .
روزگاری بر مسلمین گذشت که در آن آماج بسیاری از دسیسه های فکری بودند که می خواستند آنا ن را از حق و حقیقت دور ساخته و به سوی باطل بکشانند و از دعوت به سوی خدا و جهاد در راه او بازداشته و مشغول به خود کنند و آنان را طوری با اختلافات و جدال ها از هم دور نمایند که به کلی نابود شوند و از بین بروند .
هنوز هم آثار این دسیسه ها ، بصیرتها و عقلها را تاریک ساخته و قلبها و دلها را به خود مشغول نموده و در میان بسیاری از مردم رسوخ دارد و آنان را از فهم صحیح حقیقت دین و درک اسرار و حقایق آن و قربانی دادن در راه اعتلای نام آن باز می دارد . پس اولین وظیفه ای که به عهده ما علمای اسلامی است خواه شیعه باشیم یا سنی ، این است که : از اذهان و افکار مردم ، این مطلب را پاک کنیم و حقایق ارج دار و روشن اسلام و اصول محکم و شریعت سهل و ساده آن را طوری نشر دهیم که مردم را با حقیقت و هدایت خداوند بیدار و بینا سازد و آنان را با قدرت و جمال دل آرایی که دارد در بر گیرد . آنان را طوری تربیت کند که از روی فهم و محبت و علاقه پذیرای اسلام باشند، نه از روی تقلید و وراثت ، زیرا هر کس كه حق را بفهمد آن را دوست دارد و کسی که آن را دوست داشت، ایمان می آورد، ایمانی که با وجود آن فداکاری و از خودگذشتگی آسان می شود و هیچ یک از زرق و برق های دنیای مادی و فانی مانع راه آن نمی تواند بشود .
دیگر این که اخیراًً از فوت عالم جلیل مرحوم سید محسن امین عاملی باخبر شدم . من وقتی از علم و اخلاص و جهاد او در راه این دین و ملت ، مطالبی شنیدم از خبر وفات آن مرحوم سخت متأسف شدم .
و اکنون خالص ترین تسلیت های خود را به حضور جناب عالی و به همه برادران شیعه امامیه اعلام می دارم و از خدای بزرگ می خواهم که فقید محترم را غریق رحمت نماید و به ما و شما در این مصیبت اجر و ثواب صابرین عطا فرماید .
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
جمادی الثانی 1371/ عبدالمجید سلیم ، الجامع الازهر – قاهره
نامه دوم از شیخ محمود شلتوت شیخ جامع الازهر
بسم الله الرحمن الرحیم
السید صاحب السماحه الاخ الجلیل الا مام البروجردی
سلام علیکم و رحمة الله .
اما بعد :
قبل از هر چیز، از سلامت گرانبهای آن برادر ارجمند جویا بوده و دعا می کنم که آن بزرگوار، همیشه مصدر و منبع برکات برای مسلمین و وحدت کلمه آنان باشد 0.خداوند عمر شما را طولانی کند و پیروزی و موفقیت را نصیب شما گرداند .
فرصتی را که با مسافرت برادر علامه و مکرم من ، استاد قمی ، اید الله فی جهاد المشکور ، پیش آمد مغتنم می شمارم تا نامه ای را به ساحت آن جناب نوشته و از کوششهای شما تقدیر کنم .
و از خدای بزرگ و توانا خواستارم که آنچه را که برای خیر و اصلاح مسلمین آرزو می کنید ، تحقق بخشد وشما را در کوششها و زحمات اصلاح طلبانه ، در راه جمع کلمه مسلمین و ایجاد الفت و محبت بین قلوب آنان ، بیش از پیش موفق گرداند .
من به شما مژده می دهم که گامها و قدمهای ما در راه تقریب ، این گامها و قدمهایی که یقین دارم شما با تمام قوا آن را تأیید می فرمایید و به آن بزرگ ترین توجه و اهتمام و عنایت را مبذول می دارید ، به خواست و لطف خداوند و در سایه دعای خیر شما ، که بدرقه راه ماست ، در راه پیشرفت موفقیت آمیزی پیش می رود .
گروه برگزیده ای از رجال الازهر و برادرانی که در تقریب صمیمانه جهاد کرده اند ، از روی ایمان و یقین، ما را کمک و یاری می کنند و به آنچه که برای دین و رسالت ارجدار جهانی و انسانی، که بدان گردن نهاده اند ، بر آنان واجب شده ، قیام و اقدام کنند .
من امیدوارم که برادر عزیز، جناب استاد قمی ، به زودی پیش ما برگردد تا ان شاء الله از اخبار مسرت بخش شما خوشوقت شویم و از نظریات عالی و محکم شما ، در برآورده شدن آرزوها و آرمانهای مشترک خود مطلع گردیم . من بسیاری از مسائل را برای ایشان توضیح دادم تا به تفصیل خدمت شما عرض کنند .
” والله المسؤول ان یجمع بیننا فی رضاه – و ان یدیم ربط قلوبنا للعمل فی سبیله ، انه سمیع الدعاء ، لطیف لما یشاء ” .
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
24 ذیقعدة الحرام 1379 هـ / شیخ الجامع الازهر – محمود شلتوت – قاهره
متن(عربی) فتوی شیخ محمود شلتوت
إن بعض الناس یرى أنه یجب على المسلم لكی تقع عباداته و معاملاته على وجه صحیح أن یقلد أحد المذاهب الأربعة المعروفة و لیس من بینها مذهب الشیعة الإمامیة و لا الشیعة الزیدیة فهل توافقون فضیلتكم على هذا الرأی على إطلاقه فتمنعون تقلید مذهب الشیعة الإمامیة الاثنا عشریة مثلا.
فأجاب فضیلته:
1 ـ إن الإسلام لا یوجب على أحد من أتباعه اتبّاع مذهب معین بل نقول إن لكل مسلم الحق فی أن یقلد بادئ ذی بدء أی مذهب من المذاهب المنقولة نقلا صحیحاً و المدونة أحكامها فی كتبها الخاصة و لمن قلد مذهباً من هذه المذاهب أن ینتقل إلى غیره ـ أی مذهب كان ـ و لا حرج علیه فی شیء من ذلك .
2 ـ إن مذهب الجعفریة المعروف بمذهب الشیعة الإمامیة الاثنا عشریة مذهب یجوز التعبد به شرعا كسائر مذاهب أهل السنة .
فینبغی للمسلمین أن یعرفوا ذلك ، و أن یتخلصوا من العصبیة بغیر الحق لمذاهب معینة ، فما كان دین الله و ما كانت شریعته بتابعة لمذهب ، أو مقصورة على مذهب ، فالكل مجتهدون مقبولون عند الله تعالى یجوز لمن لیس أهلا للنظر و الاجتهاد تقلیدهم و العمل بما یقررونه فی فقههم ، و لا فرق فی ذلك بین العبادات و المعاملات.
ترجمه فارسي فتوای تاریخی شیخ محمود شلتوت،
شیخ جامع الازهر، در مورد جواز پیروی از مذهب شیعه امامی
از معظم له سؤال شد :
عده ای از مردم معتقدند که هر فرد مسلمان برای آنکه عبادات و معاملاتش صحیح انجام گیرد ، باید تابع احکام یکی از مکتبهای معروف چهارگانه باشد و در میان این مکتبهای چهارگانه نامی از مکتب شیعه امامی و شیعه زیدی برده نشده است . آیا جنابعالی با این نظر کاملا موافقید که مثلا پیروی از مکتب شیعه امامیه اثنی عشری مغایرتی با دین ندارد؟
آن جناب پاسخ دادند :
آیین اسلام هیچ یک از پیروان خود را ملزم به پیروی از مکتب معینی ننموده ، بلکه هر مسلمانی می تواند از هر مکتبی که بطور صحیح نقل شده و احکام آن در کتب مخصوص به خود مدون گشته پیروی نماید و کسی که مقلد یکی از این مکتبهای چهارگانه باشد می تواند به مکتب دیگری ( هر مکتبی که باشد ) منتقل شود .
مکتب جعفری معروف به مذهب امامی اثنی عشری ، مکتبی است که شرعا پیروی از آن مانند پیروی از مکتبهای اهل سنت جایز می باشد . بنابراین سزاوار است که مسلمانان این حقیقت را دریابند و از تعصب ناحق و ناروایی که نسبت به مکتب معینی دارند دوری گزینند ، زیرا دین خدا و شریعت او تابع مکتبی نبوده و در احتکار و انحصار مکتب معینی نخواهد بود .بلکه همه صاحب مذهبان ، مجتهد بوده و اجتهادشان مورد قبول درگاه باری تعالی است و کسانی که اهل نظر و اجتهاد نیستند، می توانند از هر مکتبی که مورد نظرشان است تقلید نموده و از احکام فقه آن پیروی نمایند و در این مورد فرقی میان عبادات و معاملات نیست . / امضا : محمود شلتوت
نظریه شیخ محمد فهام ، رئیس سابق دانشگاه الازهر ؛
راجع به فتوای تاریخی شیخ محمود شلتوت د ر مورد جواز پیروی از مذهب شیعه :
” من از جمله کسانی هستم که به شیخ محمود شلتوت به دیده تحسین می نگرم . نسبت به اخلاق ، علم وسعت اطلاع و مهارت وی در ادبیات و تفسیر قرآن و تحقیقاتش در اصول فقه و چنین شخصیتی به جواز پیروی از مذهب شیعه فتوی داده و هیچ تردیدی ندارم که او با فتوای آشکار خود بر اساس اعتقاد من فتوی داده است .
و در حقیقت ما مامور به نزدیک شدن و همبستگی هستیم :
” و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا ” و من با مسافرتی که به کشورهای اسلامی داشتم به تمایل شدید علمای اسلامی نسبت به تقارب و همبستگی میان برادران مسلمان سراسر جهان پی بردم و از خدا می خواهم که مسلمانان را موفق بدارد که به تقارب و همبستگی مخصوصا در عصر حاضر نائل گردند .
و رحم الله الشیخ شلتوت الذی التفت الی هذا المعنی الکریم فخلد فی فتواه الصریحة الشجاعة حیث قال ما مضمونه : بجواز العمل بمذهب الشیعه الامامیة باعتباره مذهبا فقیها اسلامیا یقوم علی الکتاب و السنة و الدلیل الاسد و اسأل الله ان یوفق العاملین علی هذا الفتح القویم فی التقریب بین الاخوة فی العقیدة الاسلامیة الحقة ” و قل اعملوا فسیر الله عملکم و المؤمنون و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین “.
محمد الفحام شیخ الازهر /21/ من شهر ذی القعده / 1397 هـ
تاییدیه فتوای شیخ محمود شلتوت توسط استاد عفیف عبدالفتاح طباوه
و مما یثلج الصدر انه قامت فی القاهرة منذ اکثر من عشرین عاما دعوة للتقریب بین المذاهب الاسلامیة : السنة و الشیعة وکان شعارها : ( إن هذه امتکم امة واحدة و انا ربکم فاعبدون ) و قد أثمرت هذه الدعوة ثمارا حسنة و قد رأینا ثمارها فی الازهر الشریف حیث قرر دراسة فقه المذاهب الاسلامیة سنیها و شیعیها دراسة تعتمد علی الدلیل و البرهان و تخلو من التعصب کما انه عند تکوین مجمع البحوث الاسلامیة فی القاهرة ، حرص القیمون علیه ان یکون اعضاؤه ممثلین لمختلف المذاهب الاسلامیة .
کما رأینا بوادر ذلک التقارب فی فتوی شیخ الجامع الازهر فضیلة الاستاذ محمود شلتوت حیث نشر فتوی جواز التعبد علی المذاهب الاسلامیة الثابتة الاصول المعروفة المصادر و من ها : مذهب الشیعة الامامیة .
مایه خوشوقتی است که پیش از بیست سال قبل دعوت تقریب بین مذاهب اسلامی بر پا گشته مذاهب سنی و شیعه و شعارش ” إن هذه امتکم امة واحدة و انا ربکم فاعبدون ” و این دعوت ثمره های نیکویی داده که ما آنها را در الازهر شریف دیدیم که تدریس فقه مذاهب اسلامی سنی و شیعه در آن مقرر گردید که بر پایه دلیل و برهان و خالی از تعصب ، همچنین یکی دیگر از آثار آن مجمع تحقیقات اسلامی در قاهره بود که اعضای آن نمایندگان مذاهب مختلف اسلامی بود همچنانکه از نتایج این تقارب و همبستگی را در فتوای شیخ جامع الازهر ، استاد با فضیلت محمود شلتوت مشاهده کردیم که فتوای جواز تعبد طبق مذاهب اسلامی که اصولشان ثابت و مصادرشان شناخته شده است از جمله مذهب شیعه امامی را انتشار داد .
تاییدیه فتوای شیخ محمود شلتوت توسط شیخ الازهر ، جاد الحق
شیخ فقید الازهر، جاد الحق در دیدار با علمای شیعه اظهار داشت :
” ما اهل سنت سابقا یکدیگر را تکفیر می کردیم ، ولی امروزه این تعصب پایان پذیرفت و ما همگی یکدیگر را بر حق می شماریم . و این چیزی است که دعوت کنندگان تقریب بین مذاهب اسلامی و یاران دار التقریب در راه آن می کوشند تا روح صلح و دوستی میان شیعه و اهل سنت برقرار گردد و فتوای شیخ شلتوت نمونه ای از این روحیه است.
تاییدیه فتوای شیخ محمود شلتوت توسط عبدالحلیم محمود ،شیخ الازهر
شیخ عبدالحلیم محمود یکی از دوستان دارالتقریب و نویسندگان مجله آن ، رسالة الاسلام ، بود .
ایشان به هنگام ریاست الازهر شریف ، رسما اعلام داشتند که :
” الازهر نسبت به برادران امامیمان و برادران زیدیمان ، جز پیام دوستی کامل ندارد و ما اکنون در دوره ای بسر می بریم که در آن مردم را به وحدت و برادری دعوت می کنیم و اگر رخدادی در اینجا یا در آنجا رخ دهد ، ما و شما در اصلاح آن می کوشیم . همگی در راه صلح و دوستی و محبت گام بر می داریم .
و آن کلمه تفرقه انگیزی که در کتاب مذکرة التوحید آمده ان شاء الله اصلاح خواهد شد و امیدواریم که شما هم همین عمل را در آنجا انجام دهید ( و از نشر مطالب تفرقه انگیز در کتابها جلوگیری می کنید ).
تلاش کوشندگان در راه وحدت در پیشگاه خدا مشکور باد .
تاییدیه فتوای شیخ الازهر محمود شلتوت توسط محمد الغزالی- رهبر اخوان المسلمین مصر
من معتقدم که فتوای استاد بزرگ شیخ محمود شلتوت ، گام وسیعی در این میدان است که مایه امیدواری تمام زمامداران و علمای با اخلاص و تکذیب آنچه را است که مستشرقین انتظار دارند ، مستشرقینی که انتظار می کشند که کینه و نفاق ، این امت را قبل از رسیدن به اتحاد وهمبستگی از میان بر دارد .
و این فتوی به نظر من نخستین گام در این راه است . نخستین گام برای یکپارچگی و جمع کردن مسلمانان تحت عنوان اسلام که خداوند آنرا کامل گردانیده و آنرا به عنوان بهترین دین برای ما برگزیده است .
و همچنین سرآغاز عمل به رسالتی است که عزت و سربلندی مومنین را باز می گرداند و مایه رحمت جهانیان می گردد .
مسلما بدبینی ها و خرافات ، توده اهل سنت و شیعه را به پستی می کشاند و اختلاف و دو دستگی ، همگی را از حقیقت و زندگی دور می سازد .
دنیا به سرعت رو به آزادی ( از قیود ) می شتابد و در نردبان ترقی مادی محض بالا می رود و به عقب افتادگان ( و فرو رفتگان در اختلاف و خرافات ) همچون موجوداتی دیگر می نگرد .
تاییدیه شیخ عبدالوهاب عبداللطیف استاد جامع الازهر
فقه اسلامی برای همه مکلفین شریعت واحدی است که مردم همه کشورها با اختلاف آرا به آن متعبدند . ای کاش شیعه و اهل سنت ، معلومات خود را با هم مبادله می کردند تا این دو دریای فقه به هم بپیوندند و از آن دو مروارید و مرجان آشکار شود .
تایید شیخ باقوری وزیر سابق اوقاف مصر
اختلاف میان سنیان و شیعیان اختلافی است که بیشتر آن ، از روی بی اطلاعی جمهور هر دو دسته از یکدیگر است . انتشار فقه شیعه در میان اهل سنت و انتشار فقه اهل سنت در میان شیعیان ، بهترین وسیله برای از بین رفتن اختلاف میان آنان است . آنگاه اگر اختلافی هم باشد همراه با احترام به یکدیگر خواهد بود .
تاییدیه فتوای شیخ الازهر محمود شلتوت توسط شیخ محمد متولی شعراوی ، وزیر اوقاف و امور الازهر
شیعه دوازده امامی به امامت جعفر الصادق بن محمد بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن ابیطالب از استادان ابوحنیفه رضی الله عنهم جمیعا .این گروه که به نام امامیه جعفریه و از پیروان مذاهب پاکیزه شناخته شده اند همانهایی هستند که شیخ مرحوم ما محمود شلتوت رئیس الازهر فتوی مشهور خود را در خصوص صحت پیروی از مذهبشان صادر نمود و در بیان علت صدور این فتوی گفت : شیعه امامیه یکی از مذاهب اسلامی است که از اصول ثابت و مصادر شناخته شده برخوردار است و از راه مورد اتباع مومنان پیروی می کند .
آری ، در مصر دسته ای از احکام شیعه دوازده امامی از جمله بعضی از احکام طلاق و قول به وصیت واجب در میراث ، در قوانین احوال شخصیه مورداستفاده قرار گرفته است .
رأی الشیخ الشعراوی فی الشیعه :
الشیعة الامامیة الاثنی عشریة و امامهم جعفر الصادق بن محمد بن علی زین العابدین بن الحسین بن علی بن ابی طالب و هو احد استاذة الامام ابی حنیفة رضی الله عنهم جمیعا ، و هولاء الامامیة الجعفریة الذین نوضح انهم من ارباب المذاهب الفقهیة ، هم الذین اصدر شیخنا المرحوم شیخ الازهر محمود شلتوت فتواه المشهورة فی صحة التعبد علی مذهبهم ، معللا ذلک بانه من المذاهب الاسلامیة الثابتة الاصول ، المعروفة المصادر ، المتبعة السبیل المؤمنین .
نعم :
لقد اخذنا مصر طائفة من الاحکام فی قوانین الاحوال الشخصیة عن الشیعة الامامیة الاثنی عشریة و منها بعض احکام الطلاق و القول بالوصیة الواجبة فی المیراث.
تاییدیه فتوای شیخ محمود شلتوت توسط دکتر نصر فرید واصل ، مفتی مصر
(به مناسبت نوزدهمین سالگرد انقلاب اسلامی)
انه یحق لأی مسلم أن یتعبد الی الله عزو جل وفقا لمذهب الامام جعفر الصادق الشیعی مثلما یتعبد وفقا للمذاهب الاربعة الاخری ، و اکد ان الاختلاف التی یتخذها البعض مبررا للهجوم علی الشیعة لا اصل لها ، فالفوارق بین المذهب الشیعی و باقی المذاهب لیست سوی فوارق طبیعیة کالموجودة بین مذاهب الاحناف و المذهب الحنبلی مثلا ، ضربنا له مثلا بتأدیة الشیعة لثلاثة فروض فقط بدلا من خمسة ، و هی صلاة الفجر ثم الظهر و العصر فی وقت واحد ، ثم المغرب و العشا فی وقت واحد و قال لنا المفتی : المذهب المالکی أجاز ذلک مثلا ، و هذا یدل علی أن الخلاف موجود فی امور اتفقت معهم فیها بعض المذاهب، و الخلاف الوحید ینحصر فی اعتراف الشیعة بزواج المتعظ فی حین تحرمه باقی المذاهب .
اعتراف المفتی یعید للتطبیق فتوی الشیخ محمود شلتوت شیخ الازهر الاسبق ، الذی اعترف فی الخمسینیات بالمذهب الشیعی .
سزاوار است برای هر مسلمانی که تعبد داشته باشد به سوی خدای عزوجل ، طبق مذهب شیعه امام جعفر صادق همچنان که می تواند مراسم عبودیت خدا را طبق دیگر مذاهب چهارگانه به جا آورد .
مسلما اختلافاتی که بعضی آنها را وسیله هجوم به شیعه قرار می دهند ، بی پایه است و فرق میان مذهب شیعه و سایر مذاهب ، فرقهای طبیعی مانند اختلاف موجود میان مذاهب احناف و مذهب حنبلی به عنوان مثال است مثلا شیعه در سه نوبت به جای پنج نوبت نماز می خواند نماز صبح ، نماز ظهر و عصر در یک وقت و نماز مغرب و عشا در یک وقت و مفتی مذهب مالکی هم این اجازه را داده ، و این نشانگر آن است که اختلاف موجود در اموری است که بعضی از مذاهب اهل سنت با شیعه همراه است و اختلاف منحصر به فرد منحصر به ( چند مسئله معدود است از جمله ) شیعیان ازدواج موقت را جایز و سایر مذاهب آن را حرام می دانند .”
فتوای مفتی معاصر مصر مطابق با فتوای شیخ اسبق الازهر مصر محمود شلتوت در مورد جواز عمل به مذهب شیعه است .
تلگراف شیخ شلتوت به آیت الله بروجردی(ره) در مورد فلسطین
بسم الله الرحمن الرحیم
السید صاحب السماحة الاخ الجلیل الامام البروجردی، قم ، ایران
سلام علیکم و رحمة الله و برکاته و علی جمیع اخواننا و اخوانکم علماء ایران الشفیق و کل من ینهض مدافعا عن الحق و محافظا علی الوحدة و الالفة بین المسلمین اما بعد فان سماحتکم و جمیع اخوانکم الاجلاء تعلمون نبأ الحادث المحزن الذی حدث فی هذه الایام و هو اعتراف جلالة شاه ایران بعصابة اسرائیل التی اعتدت علی فلسطین و شتت اهلها و اغتصیت حقوقهم …
درود خدا بر شما و بر همه برادران ما و برادران شما ، علمای شفیق ایران و تمام کسانی که مدافع و حافظ وحدت و ائتلاف مسلمانانند . اما بعد مسلما جنابعالی و جمیع برادران بزرگوار خبر حزن آوری که در این روزها پدید آمد ، شنیده اید که شاه ایران ، اسرائیل را به رسمیت شناخته است ، اسرائیلی که به سرزمین فلسطین تجاوز کرده و مردم آن را آواره و حقوقشان را غصب کرده است .
مایه تاسف و تاثر همه مسلمانان جهان است که پادشاهی که خود و ملتش مسلمان است ، دشمنان مسلمان را تایید کند و با آنان رابطه دوستی برقرار سازد . ما دوبار برای جناب شاه تلگراف فرستادیم . خاطر نشان کردیم که این عمل بهانه ایست برای کسانی که خواهان قطع روابطی هستند که ما برای تقویت آن تلاش کرده ایم .
مسلما شما نیز از این عمل متأثرید و برای محکوم کردن آن بشدت خواهید کوشید و قطعا اقدام جنابعالی تأثیر نیکویی خواهد داشت ، زیرا برای همه مردم آشکار شده که ما و شما دوستانی هستیم در جهاد و تلاش برای بالا بردن پرچم اسلام و تثبیت وحدت میان مسلمانان . امید است که مسلمانان از برکات و سعی سودمند شما بهره مند گردند . منتظر دریافت نامه شما .
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته/ برادر شما محمود شلتوت – شیخ الازهر