قدرتمندی حوزه معلول ساختمان شخصیتی ایت الله بروجردی است

 

 

 

گفت وگو با آیت الله سید محمد جواد علوی بروجردی با ( هفته نامه شهروند امروز ) / بخش اول

آیت الله بروجردی چه تمایزی باسایر مراجع تقلید وعلمای شیعه  داشتند که بروجردی ،بروجردی شد وحوزه قم توانست دربرابر دیگر حوزه های قدرتمند و کهن یک سروگردن بالاتر بایستد؟

آنچه که باعث قدرتمندی حوزه گردید معلول دو عامل بود ، یکی ساختمان شخصیتی مرحوم آیت الله بروجردی بود .این ساختمان ومنش وروش ایشان حرف اول را دراین قصه بازگو می کند .دوم شرایط زمان بود که آقای بروجردی گوشه نشین دربروجرد یک مرتبه بطور ناگهانی درشرایطی قرار گرفت وبه حوزه ای وارد شد که شرایط پیشرفت داشت .رضا خان رفته بود واحساس نیاز به یک حوزه قدرتمند درایران از سوی شخصیت ها به وجود آمده بود وازسوی دیگر حوادث تندی همچون مسئله نهضت ملی ،حرکت آقای کاشانی وفدائیان اسلام که ازبطن جامعه ایرانی – شیعی سرچشمه می گرفت که درکنار این حوادث شخصیت ایشان به نمایش درآمد .

ساختمان شخصیتی آیت الله بروجردی که شما از آن به عنوان عامل اصلی یاد کردید چیست ؟

ساختمان شخصیتی ایشان برگرفته ازآن بود که یک رهبر، تمام ابعاد تحت سیطره خویش رابشناسد واعمال مدیریت صحیح کند.دررهبری مذهبی این مسئله مشکل تر ازرهبری سیاسی است زیرا رهبری سیاسی محدوده اش مشخص بوده اما رهبری مذهبی همانند  یک مرجع تقلید درقم دربرابر حوزه علمیه قم وحوزه های سایر بلاد شیعی وحتی نسبت به جامعه شهری هم مسئول است .ازسوی دیگر نه تنها نسبت به جامعه شیعی وجامعه مسلمین،بلکه سایر فرق مذهبی غیر شیعی وجامعه مسلمین هم وظیفه اش بر دوش یک مرجع تقلیدا ست وتشخیص مجموعه این مسئولیت ها واعمال مدیریت صحیح نسبت به آنها محتاج یک بینش ویژه است.آیت الله بروجردی ساختمانی درخور چنین بینشی داشت لذا بر اثر این دو عامل موفقیت ونقش آیت الله بروجردی درجامعه شیعی تجلی یافت .

آیا این موفقیت دردوره مرجعیت عامه آیت الله بروجردی براثر یک نظام مدیریتی اقتدارگر ازسوی ایشان شکل نگرفت ؟ باتوجه به دوره مدیریتی آقای بروجردی هیچ رفتاری درمیان حوزویان ازدید ایشان پنهان نبود .آیا این مسائل نشان دهنده آن نیست که آقای بروجردی درحوزه قم اقتدارگر وبه دنبال یکدستی حوزه بود ؟

درپاسخ به این سوال باید به حوزه قم درابتدای ورود آیت الله بروجردی نگاهی بیاندازیم .حوزه قم پس از رحلت مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری ،موسس این حوزه ازنظر فشار وخفقان به گونه ای بود که حتی امکان برگزاری مراسم ترحیم برای ایشان درقم پیدانشد .ده سال پس ازدرگذشت مرحوم حاج شیخ ،علمای ثلاث –حضرات آقایان سیدصدرالدین صدر،سیدمحمدتقی خوانساری وحجت کوه کمره ای – این حوزه رامدیریت کردند.درطول این مدت تعداد طلبه ها به 600 نفر رسید که این تعداد اندک بامشکلات متعدد ناشی ازمسائل مالی ،تفرق فکری وفقدان یک مدیریت قوی مواجه بودکه آقای بروجردی باید این حوزه را سروسامان می داد.

آیا مدیریت این حوزه به سبک تحکیم آمیز صورت می گرفت ؟

ایشان معتقد بودند حوزه قم یک پایگاه علمی شیعه ومورد توجه دنیای اسلام است وبرای استواری ارکان تعلیم وتعلم دراین حوزه تفکر ایشان ایجاد یک پایگاه استوارعلمی وتربیتی برای جامعه شیعه درحوزه قم بود .باید گفت ورود ایشان به قم موجب انقلاب علمی درقم گردید .ایشان قم راجایگاه تولید علم ،شناخت وانبساط احکام الهی ومرکز نشرآن می دانستند ولذا درفقه ورجال ومنابع حدیث ازجمله ” کافی ” ،”تهذیب “، من لایحضر”،”استبصار” وحتی دیگر کتب مانند کتب صدوق راکه منبعی برای دریافت احکام است،مورد تحقیق وبررسی قرار دادندو اشکالاتی به خصوص درقسمت سند می دیدند که از نظر ایشان تصحیح نسبت دادن کلام معصوم بود لذا بحث اسانید شکل گرفت که عده ای ازفضلا به طورجمعی دراین زمینه به کار پرداختند وکارهای خود ایشان عرضه شد ودرحال حاضر اسانید کافی ایشان باتحقیق چاپ شده است واسانید تهذیب درحال چاپ است .

درفقه هم آیا ایشان آرای خاصی داشتند؟

بله ایشان به ظاهر روایت اکتفا نمی کردند بلکه زمینه وتاریخ صدور روایت رابررسی می کردند.دربسیاری موارد اطلاق ویا عموم حدیث مورد اشکال قرار می گرفت ومورد روایت انصراف به جهات خاص مطرح درآن زمان پیدا میکرد ولذا نیاز به مراجعه به آرای فقها  عامه پیدا می شد.

دراصول فقه چطور؟ ایشان چه نظری داشتند ؟

 بیشتر نظر تهذیبی داشتند وبیشتر از آنکه دراصول شاگرد مکتب نجف باشند اقتداء به مکتب اصفهان داشتنددراصول به میزانی که درفقه مورد استفاده است توجه می کردند زیرا اصول متد وروش استنباط است.این تحول علمی درحوزه قم شکل گرفت تا مجتهدین برای آینده شیعه بتوانند لااقل منشا حرکت علمی باشند وتربیت شوند.

ادامه دارد …..

 

 

 

پاسخی بگذارید