آیت الله سید محمد حسین علوی بروجردی می گوید:به طوری كه در سطور قبل ملاحظه فرمودید بناهای خیریه و آثار مذهبی آیت الله فقید منحصر به ایران و عراق نیست بلكه در هر گوشه‌ای از جهان كه آیت الله فقید با روشن بینی عجیبی كه داشتند احراز می‌نمودند كه لازم است بنایی مذهبی تاسیس گردد ، در ایجاد آن كوچكترین تردیدی به خود راه نمی دادند و مساجد آفریقا و لبنان و مدارس نجف و كربلا و ده ها آثار دیگر به همین منظور ایجاد گردید .
بعد از این كه آیت الله فقید احراز فرمودند كه لازم است نمایندگانی به كشورهای غرب اعزام گردند و برای این منظور هامبورگ ، مركز تجاری آلمان غربی با مطالعات فراوانی معین و نماینده‌ای به آن دیار اعزام فرمودند ، بعد از رسیدن گزارشات لازم ، تشخیص دادند كه مسلمین و شیعیان در اروپا احتیاج به مركز تبلیغاتی و پایگاه مذهبی ثابتی دارند كه بتواند عنداللزوم جوابگوی احتیاجات همه كشورهای اروپایی باشد و لذا دستور فرمودند در بهترین نقطه شهر هامبورگ چهار هزار متر زمین به قیمت نیم میلیون تومان خریداری و نقشه ساختمانی آن تهیه و شروع به ساختمان گردید ، ولی متاسفانه این ساختمان عظیم كه در حضور شخصیات ایرانی و خارجی سنگ بنای آن به زمین گذارده شد و ساختمان آن شروع گردیده بود ، قبل از اتمام به علت رحلت آیت الله فقید متوقف گردید . توقف ساختمان اسلامی ، در مركز هامبورگ و دنیای مسیحیت موجب نگرانی همه مردمان متفكر و متوجه به اوضاع گردید و لذا علمای اعلام و بزرگان دین اجازت و دستوراتی مبنی بر لزوم كمك برای اتمام این ساختمان صادر فرمودند و با همتی كه حقا آقای فلسفی از خود نشان دادند ، كار ساختمانی كه متوقف شده بود دوباره شروع و به طوری كه اطلاع یافته‌ام تقریبا سفت كاری مسجد تمام ، امید است با همت مردانه مردم خیر این بنای عظیم اسلامی كه آبروی شیعه در آن دیار است به بهترین صورت خاتمه و هدف بزرگ و عالی آن مرد خدمتگذار و آن نابغه بی نظیر كه برای نشر احكام اسلام از این مكان زحماتی را متحمل شدند تامین گردد .
………………………………………………………………….
علوی بروجردی، سید محمد حسین، خاطرات زندگانی حضرت آیت الله العظمی بروجردی ،ص110.
تأسیس مسجد هامبورگ
حجة الاسلام محمد تقی فلسفی می گوید:
یکی دیگر از اقدامات ارزشمند آیت الله العظمی بروجردی احداث مسجد هامبورگ بود.ایرانیان مقیم در این شهر كه عمدتا به كار تجارت و فعالیتهای بازرگانی اشغال داشتند، از معظم له در خواست نمودند كه برای اعزام مبلغ و احداث مسجد اقدام نمایند و قول دادند كه ایرانیان مقیم هامبورگ نیز در مصارف مسجد به قدر توانایی خود کمک خواهند نمود.
ایشان برای تبلیغ وبیان احکام،مرحوم حجة الاسلام محققی را به آن جا فرستادند و برای مرحوم میرزا علینقی کاشانی که در هامبورگ اقامت داشت،نامه نوشتند که زمینی را در نقطه ای خوب ومناسب جهت احداث مسجد خریداری نمایند.این کار انجام شد وزمینی خریداری گردید ونسبت به تهیۀ نقشۀ مسجد وگرفتن مجوز ساخت آن علی رغم مشکلاتی که داشت،اقدام شد.تدریجاً با پولهایی که از ایران فرستاده می شد وپول مسلمانان ساکن هامبورگ ،اسکلت مسجد شکل گرفت تا به زیر سقف رسید. مسلمانان علاقمند بودند که سقف مسجدبا گنبد پوشیده شود و چون مهندسین آلمانی نمی دانستند که گنبدمساجد چگونه ساخته می شود؛ قرار شد یک مهندس را راهی ایران کنند تا از نزدیک با نحوۀ ساختن گنبد آشنا شود.او به تهران آمد وگنبد بعضی از مساجد تهران را مشاهده نمود.سپس به قم رفت ومایل بود که با آیت الله بروجردی نیز ملاقاتی داشته باشد.در آن ایام ایشان به علت عارضۀ قلبی بستری بودند، لذا ملاقاتی صورت نگرفت.او بعداً به اصفهان رفت ومساجد مهم آن شهر را هم دید.در همان روزها که در آن شهر بود،خبر وفات آیت الله بروجردی از رادیو پخش شد.مهندس آلمانی از اینکه مردم سراسیمه به خیابانها ریخته وتمامی مغازه های خود را تعطیل کردند وبه عنوان احترام به مقام مرجعیت،عزای عمومی ومراسم سوگواری وشیون و زاری برپا نمودند؛ بسیار حیرت زده شده بود.
بعد از وفات آیت الله بروجردی،هیأتی مرکب از تجار متدین تشکیل شد تا تکمیل مسجد هامبورگ را بر عهده گیرد.من هم در جلسات آنها شرکت می کردم وبحمد الله با کمک آنان بود که ساختمان مسجد به اتمام رسید.
……………………………………………
دوانی،علی،خاطرات و مبارزات حجت الاسلام فلسفی،چاپ مركز اسناد انقلاب اسلامی ،بهار 1382 ،ص213 .
مسجد بزرگ در هامبورگ
این مسجد به مساحت چهار هزار متر مربع در بهترین منطقه بندر هامبورگ درکنار رودخانه آلاستر به مبلغ دویست و پنجاه هزار مارک معادل نیم میلیون تومان خریداری ، در سال 1339 ش. کار ساختمان سازی آن آغاز شد . نخستین سنگ بنای آن طی مراسمی با حضور شخصیت ها و مسلمانان و شیعیان آلمانی و ایرانی توسط نماینده آیت الله بروجردی ، اندیشمند توانا آقای محققی لاهیجانی گذاشته شد . این مسجد همانطوری که قبلا اشاره شد در طول چهل سال گذشته منشأ آثار چشمگیر فرهنگی ، دینی و مذهبی شده است و هم اکنون به نام مسجد امام علی (ع) مشهور و معروف است .
……………………………………………………………
ابازری ، عبدالرحیم آیت اخلاص، ص 89.
مسجد ایرانیان در بندر هامبورگ آلمان
یکی از اقدامات مهم عصر مرجعیت آیت الله بروجردی اعزام مبلغ به اروپا و ساختمان مساجد و تأسیس اماکن تبلغی در آن دیار است. مسجد عظیم بندر هامبورگ آلمان غربی یکی از بهترین نمونه آنها است. این مسجد به مساحت تقریباً 4 هزار متر مربع در بهترین نقطه بندر هامبورگ یعنی در کنار دریاچۀ «آلاستر» به مبلغ 250000 مارک (حدود نیم میلیون تومان) خریداری شده، و سال گذشته سنگ اول بنای آن طی جشن باشکوهی و حضور جمع کثیری از شخصیتهای آلمانی و ایرانی و غیره توسط دانشمند محترم جناب آقای محققی نمایندۀ آیت الله فقید گذاشته شد و اینک مشغول بنای آن می باشند.
………………………………………………….
دوانی،علی،مفاخر اسلام،ج12،ص436.
مسجد هامبورگ آلمان
حجة الاسلام و المسلمین میرزا حسن نورى می گوید:
حضرت آیت اللهبروجردى ، بسیار بلند نظر بودند، یك وقت قرار بود، در شهر هامبورگ آلمان ، مركزىبراى نشر تعالیم اسلام ، ساخته شود. آقایانى را فرستادند كه در آنجا زمینى تهیهكنند. این فرد، رفته بود و زمین خریدارى كرده بود، برخى به آیت الله بروجردى اطلاعداده بودند كه این زمین خریدارى شده ، در موقعیت خوبى قرار ندارد، پائین شهرهامبورگ قرار دارد. هنگامى كه شخص مامور خرید زمین برگشت و گزارشى از عملكردش ارایهداد، آیت الله بروجردى به ایشان فرمودند: شنیده ام زمینى خریدارى شده در موقعیتمناسبى قرار ندارد و این براى جامعه اى كه ارزش را در زیباییهاى ظاهرى مى بیند صلاحنیست كه ما در چشم آنان حقیر جلوه كنیم . مذاهب دیگرى در آنجا وجود دارد كه مراكز مذهبیشان ، از ساختمانهاى مجلل و زیبا برخوردار است ، از ماشینهاى خوب و زیبااستفاده مى كنند، از آنرو براى ما صلا ح نیست كه پائین تر از آنها جلوه كنیم . آنشخص (شاید به طعنه ) گفت : آقا! یعنى مى فرمائید در بالاى شهر هامبورگ و در كناردریا زمین تهیه كنیم ؟ آن جا خیلى گران است . ایشان فرمودند: بله ، در جاى مناسبتهیه كنید، من هزینه اش را تامین مى كنم . شما تصور مى كنید كه براى من زمین مىخرید! خیر، این مكان به نام امام زمان علیه السلام است و باید در جاى آبرومندى باشدكه باعث تحقیر مسلمانان نگردد.
……………………………………………………………………………..
الگوی زعامت،ص 135.
مسجد هامبورگ
ایرانیان مقیم هامبورگ که عمدتاً به کار تجارت و فعالیت های بازرگانی اشتغال داشتند، از ایشان درخواست کردند که برای آنان در زمینه احداث مسجد و اعزام مبلغ دینی اقدام کنند و قول دادند که در هزینه های مسجد به قدر توانایی خود کمک کنند. زمین این مسجد به مساحت تقریباً 4 هزار متر مربع در بهترین نقطه بندر هامبورگ ، یعنی کنار دریاچه «آلاستر» به مبلغ 250000 مارک ( نیم میلیون تومان ) خریداری و بعد از گرفتن مجوز، در سال 1339 کار ساختمان سازی آن شروع شد. سنگ بنای آن طی جشن باشکوهی توسط دانشمند توانا، آقای محققی نماینده آیت الله ، گذاشته شد. بعد از این که اسکلت مسجد شکل گرفت ، مسلمانان علاقه مند بودند که سقف مسجد با گنبد پوشیده شود. چون مهندسین آلمانی نمی دانستند که گنبد مساجد چگونه ساخته می شود ، ناچار شدند یک مهندس را به ایران بفرستند تا با نحوه ساختمان گنبد آشنا شود. وی مایل بود با آیت الله بروجردی نیز ملاقات کند، اما آیت الله بروجردی به علت بیماری قلبی در بستر بودند و ملاقاتی صورت نگرفت. در همان زمان خبر رحلت آیت الله از رادیو پخش شد، مهندس آلمانی از این که می دید مردم سراسیمه مغازه های خود را تعطیل کردند و به عنوان احترام به مقام مرجعیت ، عزای عمومی اعلام و مراسم سوگواری برپا کردند، بسیار حیرت زده شد.
بعد از رحلت ایشان کار ساختمان سازی مدتی متوقف شد، اما با تلاش علما از جمله آقای فلسفی و نیز تشکیل هیئتی مرکب از تجاز تهران ، کار ساختمانی سازی مسجد هامبورگ شروع شد و این مسجد هم اکنون به نام مسجد امام علی علیه السلام مشهور و معروف است.
……………………………………………………
تمری،محمد رضا، شکوه شیعه( سیری در زندگانی و فعالیت های آیت الله بروجردی)،ص187.