مسأله 710- اگر مختصری از پیشانی و پشت دست‌ها را هم مسح نكند تیمّم باطل است، چه عمداً مسح نكند، یا مسأله را نداند، یا فراموش كرده باشد، ولی دقّتِ زیاد هم لازم نیست و همین قدر كه بگویند تمام پیشانی و پشت دست مسح شده كافی است.
مسأله 711- برای آن كه یقین كند تمام پشت دست را مسح كرده، باید مقداری بالاتر از مچ را هم مسح نماید، ولی مسح بین انگشتان لازم نیست.
مسأله 712- پیشانی و پشت دست‌ها را باید از بالا به پایین مسح نماید و كارهای آن را باید پشت سر هم به جا آورد، و اگر بین آن‌ها به قدری فاصله دهد كه نگویند تیمّم می‌كند، باطل است.
مسأله 713- در موقع نیت باید معین كند كه تیمّم او بدل از غسل است، یا بدل از وضو، و اگر بدل از غسل باشد باید آن غسل را معین نماید، و چنانچه اشتباهاً به جای بدل از وضو بدل از غسل، یا به جای بدل از غسل بدل از وضو نیت كند، یا مثلاً در تیمّم بدل از غسل جنابت، نیت تیمّم بدل از غسل مس میت نماید، تیمّم او باطل است.
مسأله 714- در تیمّم باید پیشانی و كف دست‌ها و پشت دست‌ها پاك باشد، و اگر كف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بكشد، احتیاط واجب آن است كه دو تیمّم كند، یكی با كف دست و یكی با پشت دست، یعنی پشت دست را به چیزی كه تیمّم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دست‌ها بكشد.
مسأله 715- انسان باید برای تیمّم انگشتر را از دست بیرون آورد، و اگر در پیشانی یا پشت دست‌ها یا در كف دست‌ها مانعی باشد ـ مثلاً چیزی به آن‌ها چسبیده باشد ـ باید برطرف نماید.
مسأله 716- اگر پیشانی یا پشت دست‌ها زخم است، و پارچه یا چیز دیگری را كه بر آن بسته نمی‌تواند باز كند، باید دست را روی آن بكشد، و نیز اگر كف دست زخم باشد، و پارچه یا چیز دیگری را كه بر آن بسته نتواند باز كند، باید دست را با همان پارچه به چیزی كه تیمّم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دست‌ها بكشد.
مسأله 717- اگر پیشانی و پشت دست‌ها مو داشته باشد اشكال ندارد، ولی اگر موی سر روی پیشانی آمده باشد، باید آن را عقب بزند.
مسأله 718- اگر احتمال دهد كه در پیشانی و كف دست‌ها یا پشت دست‌ها مانعی هست، چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد، باید جستوجو نماید تا یقین یا گمان كند كه مانعی نیست.
مسأله 719- اگر وظیفۀ او تیمّم است و نمی‌تواند تیمّم كند، باید نائب بگیرد، و كسی كه نائب می‌شود باید او را با دست خودِ او تیمّم دهد، و اگر ممكن نباشد، باید نائب دست خود را به چیزی كه تیمّم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستهای او بكشد.
مسأله 720- اگر در بین تیمّم شك كند كه قسمتی از آن را فراموش كرده یا نه، باید آن قسمت را با آنچه بعد از آن است به جا آورد.
مسأله 721- اگر بعد از مسح دست چپ شك كند كه درست تیمّم كرده یا نه، تیمّم او صحیح است.
مسأله 722- كسی كه وظیفهاش تیمّم است نمی‌تواند پیش از وقتِ نماز برای نماز تیمّم كند، ولی اگر برای كار واجب دیگر یا مستحبی تیمّم كند و تا وقتِ نماز عذر او باقی باشد، می‌تواند با همان تیمّم نماز بخواند.
مسأله 723- كسی كه وظیفهاش تیمّم است، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می‌ماند در وسعت وقت می‌تواند با تیمّم نماز بخواند، ولی اگر بداند كه تا آخر وقت عذر او برطرف می‌شود، باید صبر كند و با وضو یا غسل نماز بخواند، و نیز اگر امید دارد كه عذرش برطرف شود، بایدصبر كند و با وضو یا غسل نماز بخواند، یا در تنگی وقت با تیمّم نماز را به جا آورد.
مسأله 724- كسی كه نمی‌تواند وضو بگیرد یا غسل كند، اگر احتمال ندهد كه عذرش به زودی برطرف شود، می‌تواند نمازهای قضای خود را با تیمّم بخواند، ولی اگر احتمال دهد بزودی عذر او برطرف می‌شود، خواندن نماز قضا برای او اشكال دارد.
مسأله 725- كسی كه نمی‌تواند وضو بگیرد یا غسل كند، جایز است نمازهای مستحبی را كه ـ مثل نافله‌های شبانه روز ـ وقت معین دارد با تیمّم بخواند، ولی اگر احتمال دهد كه تا آخر وقت آن‌ها عذر او برطرف می‌شود، نباید آن‌ها را در اوّل وقتشان به جا آورد.
مسأله 726- كسی كه احتیاطاً باید غسل جبیره‌ای و تیمّم نماید، مثلاً جراحتی در پشت او است، اگر بعد از غسل و تیمّم نماز بخواند و بعد از نماز حدث اصغری از او سرزند ـ مثلاً بول كند ـ برای نمازهای بعد باید بدل از غسل احتیاطاً تیمّم كند و وضو هم بگیرد.
مسأله 727- اگر به واسطۀ نداشتن آب یا عذر دیگری تیمّم كند، بعد از برطرف شدن عذر تیمّم او باطل می‌شود.
مسأله 728- چیزهایی كه وضو را باطل می‌كند، تیمّم بدل از وضو را هم باطل می‌كند، و چیزهایی كه غسل را باطل می‌نماید، تیمّم بدل از غسل را هم باطل می‌نماید.
مسأله 729- كسی كه نمی‌تواند غسل كند، اگر چند غسل بر او واجب باشد، احتیاط واجب آن است كه بدل هر یك از آن‌ها یك تیمّم نماید.
مسأله 730- كسی كه نمی‌تواند غسل كند، اگر بخواهد عملی را كه برای آن غسل واجب است انجام دهد، باید بدل از غسل تیمّم نماید، و اگر نتواند وضو بگیرد و بخواهد عملی را كه برای آن وضو واجب است انجام دهد، باید بدل از وضو تیمّم نماید.
مسأله 731- اگر بدل از غسل جنابت تیمّم كند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد، ولی اگر بدل از غسلهای دیگر تیمّم كند، باید وضو بگیرد، و اگر نتواند وضو بگیرد، باید تیمّم دیگری هم بدل از وضو بنماید.
مسأله 732- اگر بدل از غسل تیمّم كند و بعد كاری كه وضو را باطل می‌كند برای او پیش آید، چنانچه برای نمازهای بعد نتواند غسل كند، باید وضو بگیرد و بنابر احتیاط واجب بدل از غسل تیمّم نماید، و اگر نمی‌تواند وضو بگیرد، باید دو تیمّم كند: یكی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو ، ولی اگر تیمّم او بدل از غسل جنابت باشد، چنانچه یك تیمّم نماید به قصد این كه آنچه تكلیف او است انجام داده باشد، كافی است.
مسأله 733- كسی كه باید برای انجام عملی ـ مثلاً برای خواندن نماز ـ بدل از وضو و بدل از غسل تیمّم كند، احتیاط واجب آن است كه تیمّم سومی هم به قصد این كه بتواند آن عمل را انجام دهد بنماید، ولی اگر در تیمّم اوّل نیت بدل از وضو یا نیت بدل از غسل نماید، و تیمّم دوم را به قصد این كه وظیفۀ خود را انجام داده باشد به جا آورد، تیمّم سوم لازم نیست.
مسأله 734- كسی كه وظیفهاش تیمّم است، اگر برای كاری تیمّم كند، تا تیمّم و عذر او باقی است كارهایی را كه باید با وضو یا غسل انجام داد می‌تواند به جا آورد، ولی اگر به خاطر تنگی وقت بوده، یا با داشتن آب برای نماز میت یا خوابیدن تیمّم كرده، فقط كاری را كه برای آن تیمّم نموده می‌تواند انجام دهد.
مسأله 735- در چند مورد مستحب است نمازهایی را كه انسان با تیمّم خوانده است دوباره بخواند:
اوّل: آن كه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب كرده و با تیمّم نماز خوانده است.
دوم: آن كه می‌دانسته یا گمان داشته كه آب پیدا نمی‌كند، و عمداً خود را جنب كرده و با تیمّم نماز خوانده است.
سوم: آن كه تا آخر وقت عمداً در جست و جوی آب نرود، و با تیمّم نماز بخواند و بعد بفهمد كه اگر جست و جو می‌كرد، آب پیدا می‌شد.
چهارم: آن كه عمداً نماز را تأخیر انداخته و در آخر وقت با تیمّم نماز خوانده است.
پنجم: آن كه می‌دانسته یا گمان داشته كه آب پیدا نمی‌شود و آبی را كه داشته ریخته است.
ششم: آن كه از ترس مزاحمت جمعیت و نرسیدن به نماز جماعت، نماز جمعه را با تیمّم خوانده است.