در سال 1334 (ه . ش)، عده اي از تجار ايراني مقيم آلمان، محضر حضرت آيت الله العظمي بروجردي رسيده و از ايشان درخواست مبلغ براي آلمان كردند و تاكيد داشتند كه اين فرد علاوه بر مسلط بودن بر علوم و معارف ديني، بايد با زبان خارجي نيز آشنا باشد .
حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني – دامت بركاته – در اين باره مي فرمايد:«به نظر من، آيت الله بروجردي، با اينكه آخوند قديمي بود و در محيط كوچكي مانند بروجرد، بيشتر عمر علمي خود را گذرانده بود; واقعا آدم روشنفكري بود! آثار روشنفكري ايشان زياد است، از جمله اعزام مبلغ به خارج . مي دانيد كه تا آن زمان، اعزام مبلغ به خارج از كشور، هيچ مرسوم نبود . ايشان به اين امر اهتمام ورزيدند و به اروپا، آمريكا و . . . مبلغاني فرستادند . تاسيس مركز مهمي; مانند مسجد هامبورگ، در همين رابطه است . وجود چنين فكري در آن زمان، دليل بر روشنفكري و آينده نگري ايشان است . ايشان دقت داشتند افرادي بفرستند كه از هر جهت واجد شرايط باشند . به لحاظ همين دقت در افراد، تا مدتي آيت الله بروجردي، كسي را كه واجد شرايط باشد، نيافته بودند، در اين رابطه، با مرحوم پدرم مشورت مي كنند . پدرم مي گويد: اين موضوع نياز به تفكر دارد .
مرحوم پدرم اين قضيه را با من در ميان گذاشتند . بنده به پدرم عرض كردم: به نظر من، آقاي محققي شايستگي اين كار را دارد . ايشان استاد دانشگاه بود و مرد بسيار روشن و آشنا به علوم روز و متدين .
علاوه بسيار خوش قيافه و خوش بيان بود . در تهران سكونت داشت وگاه به قم مي آمد و براي طلبه ها درس هيئت مي گفت . از قبل با هم ارتباطي داشتيم، به تهران رفتم و مسئله را با آقاي محققي در ميان گذاشتم . خلاصه ايشان را راضي كردم براي رفتن به آلمان .
مرحوم پدرم نتيجه را به آقاي بروجردي گفتند . ايشان هم خوشحال شدند و فرمودند: من بايد آقاي محققي را ببينم . آقاي محققي خدمت ايشان آمدند و پس از توصيه هاي ايشان، روانه هامبورگ شدند و بسيار هم موفق بودند . مسجد هامبورگ به دستور آيت الله بروجردي و به دست ايشان تاسيس شد و هم اكنون از مراكز مهم اسلامي است .» (1)
…………………………………………………………………………………………………………
1-مجله حوزه، شماره 44 – 43، ص 151 .
منبع: بر گرفته از زندگی نامه حضرت آيت الله آقاي دكتر محمد محققي لاهيجاني قدس سره