مسأله 772- نمازهای مستحبی زیاد است و آنها را نافله گویند، و در بین نمازهای مستحبی به خواندن نافلههای شبانه روز بیشتر سفارش شده، و آنها در غیر روز جمعه سی و چهار رکعتند، كه هشت ركعت آن نافلۀ ظهر، و هشت ركعت نافلۀ عصر، و چهار ركعت نافلۀ مغرب، و دو ركعت نافلۀ عشا، و یازده ركعت نافلۀ شب، و دو ركعت نافلۀ صبح میباشد؛ و چون دو ركعت نافلۀ عشا را بنابر احتیاط واجب باید نشسته خواند، یك ركعت حساب میشود، ولی در روز جمعه بر شانزده ركعت نافلۀ ظهر و عصر، چهار ركعت اضافه میشود.
مسأله 773- از یازده ركعت نافلۀ شب، هشت ركعت آن باید به نیت نافلۀ شب، و دو ركعت آن به نیت نماز شفع، و یك ركعت آن به نیت نماز وِتر خوانده شود، و دستور كامل نافلۀ شب در كتابهای دعا گفته شده است.
مسأله 774- نمازهای نافله را میشود نشسته خواند، ولی بهتر است دو ركعت نماز نافلۀ نشسته را یك ركعت حساب كند، مثلاً كسی كه میخواهد نافلۀ ظهر را ـ كه هشت ركعت است ـ نشسته بخواند، بهتر است شانزده ركعت بخواند، و اگر میخواهد نماز وِتر را نشسته بخواند، دو نمازِ یك ركعتی نشسته بخواند.
مسأله 775- نافلۀ ظهر و عصر و عشا را در سفر نباید خواند.
وقت نافلههای یومیه
مسأله 776- نافلۀ نماز ظهر پیش از نماز ظهر خوانده میشود، و وقت آن از اوّل ظهر است تا موقعی كه آن مقدار از سایۀ شاخص كه بعد از ظهر پیدا میشود به اندازۀ دو هفتم شاخص شود، مثلاً اگر درازی شاخص هفت وجب باشد، هر وقت مقدار سایهای كه بعد از ظهر پیدا میشود به دو وجب رسید، آخر وقت نافلۀ ظهر است.
مسأله 777- نافلۀ عصر پیش از نماز عصر خوانده میشود، و وقت آن تا موقعی است كه آن مقدار از سایۀ شاخص كه بعد از ظهر پیدا میشود به چهار هفتم آن برسد، و چنانچه بخواهد نافلۀ ظهر یا نافلۀ عصر را بعد از وقت آنها بخواند، باید نافلۀ ظهر را بعد از نماز ظهر و نافلۀ عصر را بعد از نماز عصر بخواند، و بنابر احتیاط واجب نیت اداء و قضا نكند.
مسأله 778- وقت نافلۀ مغرب بعد از تمام شدن نماز مغرب است، تا وقتی كه سرخی طرف مغرب ـ كه بعد از غروب كردن آفتاب در آسمان پیدا میشود ـ از بین برود.
مسأله 779- وقت نافلۀ عشا بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است، و بهتر است بعد از نماز عشا بلافاصله خوانده شود.
مسأله 780- نافلۀ صبح پیش از نماز صبح خوانده میشود، و وقت آن بعد از فجر اوّل است تا وقتی سرخی طرف مشرق پیدا شود، و نشانۀ فجر اوّل در وقت نماز صبح گفته شد، و ممكن است نافلۀ صبح را بعد از نافلۀ شب بلافاصله بخوانند.
مسأله 781- وقت نافلۀ شب از نصف شب است تا اذان صبح، و بهتر است نزدیك اذان صبح خوانده شود.
مسأله 782- مسافر و كسی كه برای او سخت است نافلۀ شب را بعد از نصف شب بخواند، میتواند آن را در اوّل شب به جا آورد.
نماز غفیله
مسأله 783- یكی از نمازهای مستحبی نماز غفیله است كه بین نماز مغرب و عشا خوانده میشود، و وقت آن بنابر احتیاط پیش از آن است كه سرخی طرف مغرب از بین برود و در ركعت اوّلِ آن بعد از حمد باید به جای سوره این آیه را بخوانند:
>وَ ذَا النّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِبًا فَظَنَّ أََنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیهِ فَنادی فِی الظّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنّی كُنْتُ مِنَ الظّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجّیناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ<.
و در ركعت دوم بعد از حمد به جای سوره این آیه را بخوانند:
>وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیبِ لا یعْلَمُها إِلاّ هُوَ وَ یعْلَمُ ما فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاّ یعْلَمُها وَ لاحَبَّۀ فی ظُلُماتِ اْلأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاّ فی كِتابٍ مُبینٍ<.
و در قنوت آن بگویند:
«اَللّهُمَّ اِنّی اَسئَلُكَ بِمَفاتِحِ الغَیبِ الَّتی لا یعْلَمُها اِلاّ اَنْتَ اَنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاَنْ تَفْعَلَ بی كذا وكذا».
و به جای كلمه كذا و كذا حاجتهای خود را بگویند، بعد بگویند:
«اللّهُمَّ اَنْتَ وَلِی نِعْمَتی وَالْقادِرُ عَلی طَلِبَتی تَعْلَمُ حاجَتِی فَأساَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ عَلَیهِ وَعَلَیهِمُ السَّلامُ لَمَّا قَضَیتَها لی».