مسأله 351- به دو چیز انسان جنب می‌شود:
اوّل– جماع.
دوم– بیرون آمدن منی، چه در خواب باشد یا بیداری، كم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت، با اختیار باشد یا بی اختیار.
مسأله 352- اگر رطوبتی از انسان خارج شود و نداند منی است یا بول یا غیر اینها، چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدنِ آن بدن سست شده، آن رطوبت حكم منی دارد، و اگر هیچ یك از این سه نشانه یا بعضی از اینها را نداشته باشد، حكم منی را ندارد، ولی در مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد، بلكه اگر با شهوت بیرون آید و در موقع بیرون آمدن بدن سست شود، در حكم منی است.
مسأله 353- اگر از مردی كه مریض نیست آبی بیرون آید كه یكی از سه نشانه‌ای را كه در مسأله پیش گفته شد داشته باشد، و نداند نشانه‌های دیگر را داشته یا نه، چنانچه پیش از بیرون آمدن آن آب، وضو داشته غسل تنها كافی است، و اگر وضو نداشته باید غسل كند و بنابر احتیاط واجب وضو هم بگیرد.
مسأله 354- مستحب است انسان بعد از بیرون آمدن منی بول كند، و اگر بول نكند، و بعد از غسل رطوبتی از او بیرون آید كه نداند منی است یا رطوبت دیگر، حكم منی دارد.
مسأله 355- اگر انسان جماع كند و به اندازۀ ختنه گاه یا بیشتر داخل شود، در زن باشد یا در مرد، در قُبُل باشد یا در دُبُر، بالغ باشند یا نابالغ، اگرچه منی بیرون نیاید هر دو جنب میشوند.
مسأله 356- اگر شك كند كه به مقدار ختنه گاه داخل شده یا نه، غسل بر او واجب نیست.
مسأله 357- اگر ـ نعوذ بالله ـ حیوانی را وطی كند (یعنی با او نزدیكی نماید) و منی از او بیرون آید غسل تنها كافی است، و اگر منی بیرون نیاید چنانچه پیش از وطی وضو داشته، باز هم غسل تنها كافی است، و اگر وضو نداشته احتیاط واجب آن است كه غسل كند وضو هم بگیرد.
مسأله 358- اگر منی از جای خود حركت كند و بیرون نیاید، یا انسان شك كند كه منی از او بیرون آمده یا نه، غسل بر او واجب نیست.
مسأله 359- كسی كه نمی‌تواند غسل كند ولی تیمّم برایش ممكن است، بعد از داخل شدن وقت نماز هم می‌تواند با عیال خود نزدیكی كند.
مسأله 360- اگر در لباس خود منی ببیند و بداند كه از خود او است و برای آن غسل نكرده، باید غسل كند، و نمازهایی را كه یقین دارد بعد از بیرون آمدنِ منی خوانده قضا كند، ولی نمازهایی را كه احتمال می‌دهد بعد از بیرون آمدن آن منی خوانده، لازم نیست قضا نماید.
چیزهایی كه بر جنب حرام است
مسأله 361- پنج چیز بر جُنب حرام است:
اوّل: رساندن جایی از بدن به خط قرآن، یا به اسم خدا و پیغمبران و امامان) علیهم السلام) به طوری كه در وضو گفته شد.
دوم: رفتن در مسجد الحرام و مسجد پیغمبر(ص)، اگرچه از یك در داخل و از در دیگر خارج شود.
سوم: توقف در مساجد دیگر و حرم امامان ) علیهم السلام)، ولی اگر از یك در داخل و از در دیگر خارج شود، یا برای برداشتن چیزی برود مانعیندارد.
چهارم: گذاشتن چیزی در مسجد.
پنجم: خواندن سوره‌ای كه سجدۀ واجب دارد و آن چهار سوره است.
اوّل: سورۀ سی و دوم قرآن (الم تنزیل). دوم: سورۀ چهل و یكم (حم سجده). سوم: سورۀ پنجاه و سوم (والنّجم). چهارم: سورۀ نود و ششم (اقرء)، و اگر یك حرف از این چهار سوره را هم بخواند حرام است.
چیزهایی كه بر جنب مكروه است
مسأله 362- نُه چیز بر جنب مكروه است
اوّل و دوم: خوردن و آشامیدن، ولی اگر وضو بگیرد یا دست‌ها را بشوید مكروه نیست.
سوم: خواندنِ بیشتر از هفت آیه از سوره‌هایی كه سجدۀ واجب ندارد.
چهارم: رساندن جایی از بدن به جلد و حاشیه و بین خطهای قرآن.
پنجم: همراه داشتن قرآن.
ششم: خوابیدن، ولی اگر وضو بگیرد یا به واسطۀ نداشتن آب، بدل از غسل تیمّم كند، مكروه نیست.
هفتم: خضاب كردن به حنا و مانند آن.
هشتم: مالیدن روغن به بدن.
نهم: جماع كردن بعد از آن كه محتلم شده (یعنی در خواب منی از او بیرون آمده است).
غسل جنابت
مسأله 363- غسل جنابت به خودی خود مستحب است و برای خواندن نماز واجب و مانند آن واجب می‌شود، ولی برای نماز میت و سجدۀ شكر و سجده‌های واجب قرآن غسل جنابت لازم نیست.
مسأله 364- لازم نیست در وقت غسل نیت كند كه غسل واجب یا مستحب می‌كنم و اگر فقط به قصد (قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم) غسل كند كافی است.
مسأله 365- اگر یقین كند وقت نماز شده و نیت غسل واجب كند بعد معلوم شود كه پیش از وقت غسل كرده، غسل او صحیح است.
مسأله 366- غسل را چه واجب باشد و چه مستحب، به دو قسم می‌شود انجام داد: ترتیبی و ارتماسی.
غسل ترتیبی
مسأله 367- در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، اوّل سر و گردن، بعد طرف راست بعد طرف چپ بدن را بشوید، و اگر عمداً یا از روی فراموشی یا به واسطۀ ندانستن مسأله به این ترتیب عمل نكند، غسل او باطل است.
مسأله 368- نصف ناف و نصف عورت را باید با طرف راست بدن و نصف دیگر را باید با طرف چپ بشوید، بلكه بهتر است تمام ناف و عورت با هر دو طرف شسته شود.
مسأله 369- برای آن كه یقین كند هر سه قسمت ـ یعنی سر و گردن و طرف راست و طرف چپ ـ را كاملاً غسل داده، باید هر قسمتی را كه می‌شوید مقداری از قسمتهای دیگر را هم با آن قسمت بشوید، بلكه احتیاط مستحب آن است كه تمام طرف راست گردن را با طرف راست بدن، و تمام طرف چپ گردن را با طرف چپ بدن بشوید.
مسأله 370- اگر بعد از غسل بفهمد جایی از بدن را نشسته و نداند كجای بدن است، باید دوباره غسل كند.
مسأله 371- اگر بعد از غسل بفهمد مقداری از بدن را نشسته، چنانچه از طرف چپ باشد، شستن همان مقدار كافی است، و اگر از طرف راست باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف چپ را بشوید، و اگر از سر و گردن باشد باید بعد از شستن آن مقدار، دوباره طرف راست و بعد طرف چپ را بشوید.
مسأله 372- اگر پیش از تمام شدن غسل در شستن مقداری از طرف چپ شك كند، شستن همان مقدار كافی است، ولی اگر در شستن مقداری از طرف راست شك كند، باید بعد از شستن آن مقدار، طرف چپ را هم بشوید، و اگر در شستن مقداری از سر و گردن شك كند باید بعد از شستن آن، دوباره طرف راست و طرف چپ را بشوید.
غسل ارتماسی
مسأله 373- در غسل ارتماسی باید آب در یك آن تمام بدن را بگیرد، پس اگر به نیت غسل ارتماسی در آب فرو رود، چنانچه پای او روی زمین باشد، باید از زمین بلند كند.
مسأله 374- در غسل ارتماسی بنابراحتیاط واجب باید موقعی نیت كند كه مقداری از بدن بیرون آب باشد
مسأله 375- اگر بعد از غسل ارتماسی بفهمد به مقداری از بدن آب نرسیده ـ چه جای آن را بداند یا نداند ـ باید دوباره غسل كند.
مسأله 376- اگر برای غسل ترتیبی وقت ندارد و برای ارتماسی وقت دارد، باید غسل ارتماسی كند.
مسأله 377- كسی كه روزۀ واجب گرفته یا برای حج یا عمره احرام بسته، نمی‌تواند غسل ارتماسی كند، ولی اگر از روی فراموشی غسل ارتماسی كند صحیح است.