مسأله 2319- اگر انسان بخواهد ضامن شود كه بدهی كسی را بدهد، ضامن شدن او در صورتی صحیح است كه به هر لفظی ـ اگرچه عربی نباشد ـ به طلبكار بگوید: كه من ضامن شدهام طلب تو را بدهم، و طلبكار هم رضایت خود را بفهماند، ولی راضی بودن بدهكار شرط نیست.
مسأله 2320- ضامن و طلبكار باید مكلف و عاقل باشند، و كسی هم آن‌ها را مجبور نكرده باشد، و نیز باید سفیه نباشند ـ یعنی مال خود را در كارهای بیهوده مصرف نکنند ـ. ولی این شرط ها در بدهكار نیست، مثلاً اگر كسی ضامن شود كه بدهی بچه یا دیوانه را بدهد، صحیح است.
مسأله 2321- هرگاه برای ضامن شدن خودش شرطی قرار دهد، مثلاً بگوید: اگر بدهكار قرض تو را نداد من می‌دهم، ضامن شدن او باطل است.
مسأله 2322- كسی كه انسان ضامن بدهی او می‌شود باید بدهكار باشد، پس اگر كسی بخواهد از دیگری قرض كند، تا وقتی قرض نكرده انسان نمی‌تواند ضامن او شود.
مسأله 2323- در صورتی انسان می‌تواند ضامن شود كه طلبكار و بدهكار و جنس بدهی همه معین باشد، پس اگر دو نفر از كسی طلبكار باشند و انسان بگوید: من ضامن هستم كه طلب یكی از شماها را بدهم، چون معین نكرده كه طلب كدام را میدهد ضامن شدن او باطل است؛ و نیز اگر كسی از دو نفر طلبكار باشد و انسان بگوید: من ضامن هستم كه بدهی یكی از آن دو نفر را به تو بدهم، چون معین نكرده كه بدهی كدام را میدهد، ضامن شدن او باطل می‌باشد؛ و همچنین اگر كسی از دیگری مثلاً ده مَن گندم و صد تومان پول طلبكار باشد و انسان بگوید: من ضامن یكی از دو طلب تو هستم و معین نكند كه ضامن گندم است یا ضامن پول، صحیح نیست.
مسأله 2324- اگر طلبكار طلب خود را به ضامن ببخشد، ضامن نمی‌تواند از بدهكار چیزی بگیرد، و اگر مقداری از آن را ببخشد، نمی‌تواند آن مقدار را مطالبه نماید.
مسأله 2325- اگر انسان ضامن شود كه بدهی كسی را بدهد، نمی‌تواند از ضامن شدن خود برگردد.
مسأله 2326- ضامن و طلبكار می‌توانند شرط كنند كه هر وقت بخواهند، ضامن بودن ضامن را به هم بزنند.
مسأله 2327- هر گاه انسان در موقع ضامن شدن، بتواند طلب طلبكار را بدهد، اگرچه بعد فقیر شود طلبكار نمی‌تواند ضامن بودن او را به هم بزند و طلب خود را از بدهكار اوّل مطالبه نماید؛ و همچنین است اگر در آن موقع نتواند طلب او را بدهد، ولی طلبكار بداند و به ضامن شدن او راضی شود.
مسأله 2328- اگر انسان در موقعی كه ضامن می‌شود نتواند طلب طلبكار را بدهد، و طلبكار در آن وقت نداند و بعد ملتفت شود، می‌تواند ضامن بودن او را به هم بزند، ولی اگر پیش از آن كه طلبكار ملتفت شود، ضامن قدرت پیدا كرده باشد، چنانچه بخواهد ضامن بودن او را به هم بزند اشكال دارد.
مسأله 2329- اگر كسی بدون اجازۀ بدهكار ضامن شود كه بدهی او را بدهد، نمی‌تواند چیزی از او بگیرد.
مسأله 2330- اگر كسی با اجازۀ بدهكار ضامن شود كه بدهی او را بدهد، می‌تواند مقداری را كه ضامن شده از او مطالبه نماید، ولی اگر به جای جنسی كه بدهكار بوده جنس دیگری به طلبكار او بدهد، نمی‌تواند چیزی را كه داده از او [بدهکار] مطالبه نماید، مثلاً اگر ده مَن گندم بدهكار باشد و ضامن ده مَن برنج بدهد، نمی‌توند برنج را از او [بدهکار] مطالبه نماید، امّا اگر خودش راضی شود كه برنج بدهد، اشكال ندارد.