مسائل متفرقهای كه به صورت سئوال و جواب در آخر رسالههای دیگر حضرت مستطاب آیت الله العظمی یادداشت شده، در این رساله هر كدام در محل مناسب خود نوشته شد و قسمتی از آنها كه مناسب با مسائل گذشته نبود در اینجا بیان میشود.
مسأله 2822- اگر ریشۀ درخت همسایه در ملك انسان بیاید، میتواند از آن جلوگیری كند، و چنانچه ضرری هم از ریشۀ درخت به او [صاحب ملک] برسد، میتواند از صاحب درخت بگیرد.
مسأله 2823- جهیزّیهای كه پدر به دختر میدهد، اگر مثلاً به واسطۀ صلح یا بخشش، ملك او كرده باشد نمیتواند از او پس بگیرد، و اگر ملك او نكرده باشد، پس گرفتن آن اشكال ندارد.
مسأله 2824- اگر كسی بمیرد، ورثۀ بالغ او میتوانند از سهم خودشان خرج عزاداری میت نمایند، ولی از سهم صغیر نمیشود چیزی برداشت.
مسأله 2825- اگر انسان غیبت مسلمانی را كند، احتیاط واجب آن است كه اگر مفسدهای پیدا نشود، از آن مسلمان خواهش كند كه او را حلال نماید، و چنانچه ممكن نباشد باید برای او از خدا طلب آمرزش كند، و اگر به واسطۀ غیبتی كه كرده، توهینی از آن مسلمان شده، در صورتی كه ممكن است باید آن توهین را برطرف نماید.
مسأله 2826- انسان نمیتواند بدون اذن حاكم شرع از مال كسی كه میداند خمس نمیدهد، خمس را بردارد و به حاكم شرع برساند.
مسأله 2827- آوازی كه مخصوص مجالس لهو و بازیگری است، غنا و حرام میباشد؛ و اگر نوحه یا روضه یا قرآن را هم با غنا بخوانند حرام است، ولی اگر آن را با صدای خوب بخوانند كه غنا نباشد، اشكال ندارد.
مسأله 2828- كشتن حیوانی كه اذیت میرساند و مال كسی نیست، اشكال ندارد.
مسأله 2829- جایزهای را كه بانك به بعضی از كسانی كه در صندوق پسانداز حساب دارند میدهد، چون برای تشویق مردم از خودش میدهد و ضرر آن به كسی نمیرسد حلال است.
مسأله 2830- اگر چیزی را به صنعتگری بدهند كه درست كند و صاحب آن نیاید آن را ببرد، چنانچه صنعتگر جستوجو كند و از پیدا كردن صاحب آن ناامید شود، باید آن را به نیت صاحبش صدقه بدهد.
مسأله 2831- سینه زدن در كوچه و بازار با این كه زنها عبور میكنند، در صورتی كه سینه زن پیراهن پوشیده باشد، اشكال ندارد، و نیز اگر جلوی جمعیت عزاداری بیرق و مانند آن ببرند مانعی ندارد، ولی باید استعمال آلات لهو نشود.
مسأله 2832- گذاشتن دندان طلا و دندانی كه روكش طلا دارد برای زن مانعی ندارد، ولی اگر زینت حساب شود برای مرد جایز نیست.
مسأله 2833- حرام است انسان استمناء كند، یعنی با خود كاری كند كه منی از او بیرون آید.
مسأله 2834- تراشیدن ریش و ماشین كردن آن، اگر مثل تراشیدن باشد حرام است، و در این حكم تمام مردم یكسانند و حكم خدا به واسطۀ مسخرۀ [کردن] مردم تغییر نمیكند، پس كسی هم كه اوّل تكلیف او است، یا اگر ریش نتراشد مردم او را مسخره میكنند، چنانچه ریش بتراشد یا طوری ماشین كند كه مثل تراشیدن باشد، حرام میباشد.
مسأله 2835- احتیاط واجب آن است كه ولی بچّه پیش از آن كه بچّه بالغ شود، او را ختنه نماید، و اگر او را ختنه نكند، بعد از بالغ شدن بر خود بچه واجب است.
مسأله 2836- اگر پدر و مادر فقیر باشند و نتوانند كاسبی كنند، فرزند آنان اگر بتواند باید خرجی آنان را بدهد.
مسأله 2837- اگر كسی فقیر باشد و نتواند كاسبی كند، پدر او باید خرجی او را بدهد، و اگر پدر ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، چنانچه فرزندی هم نداشته باشد که بتواند خرجی او را بدهد، جد پدری او باید خرجی او را بدهد؛ و اگر جد پدری ندارد یا نمیتواند خرجی او را بدهد، مادرش باید خرجی او را بدهد، و اگر مادر هم ندارد، یا نمیتواند خرجی او را بدهد، باید مادر پدر و مادر مادر و پدر مادر با هم خرجی او را بدهند، و اگر مادر پدر و مادر مادر ندارد، پدر مادر باید خرجی او را بدهد.
مسأله 2838- دیواری كه مال دو نفر است، هیچ كدام آنان حق ندارد بدون اذن شریك دیگر آن را بسازد، یا سر تیر یا پایۀ عمارت خود را روی آن دیوار بگذارد، یا به دیوار میخ بكوبد، ولی كارهایی كه معلوم است شریك راضی است ـ مانند تكیه دادن به دیوار و لباس انداختن روی آن ـ اشكال ندارد، اما اگر شریك او بگوید به این كارها راضی نیستم، انجام اینها هم جایز نیست.
مسأله 2839- عكاسی و نقّاشی صورت مكروه است.
مسأله 2840- درخت میوهای كه شاخۀ آن از دیوار باغ بیرون آمده، اگر انسان نداند صاحبش راضی است، نمیتواند از میوۀ آن بچیند، و اگر میوۀ آن روی زمین ریخته باشد، نمیتواند آن را بردارد.