مسأله 2573- مالی كه انسان پیدا می‌كند اگر نشانه‌ای نداشته باشد كه به واسطۀ آن صاحبش معلوم شود، می‌تواند به قصد این كه ملك خودش شود آن را بر دارد، ولی احتیاط مستحب آن است كه از طرف صاحبش صدقه بدهد.
مسأله 2574- اگر مالی پیدا كند كه نشانه دارد و قیمت آن از 6/12 نخود نقرۀ سكهدار كمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد، و انسان نداند راضی است یا نه، نمی‌تواند بدون اجازۀ او بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد، می‌تواند به قصد این كه ملك خودش شود بردارد، و احتیاط واجب آن است كه هر وقت صاحبش پیدا شد عوض آن را به او بدهد.
مسأله 2575- هر گاه چیزی كه پیدا كرده نشانه‌ای دارد كه به واسطۀ آن می‌تواند صاحبش را پیدا كند، اگر چه صاحب آن سنی یا كافری است كه در امان مسلمانان است، در صورتی كه قیمت آن چیز به 6/12 نخود نقرۀ سكهدار برسد، باید از روزی كه آن را پیدا كرده، تا یك هفته روزی دو مرتبه و بعد تا یك ماه هفته‌ای یك مرتبه، و بعد تا یك سال ماهی یك مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان كند.
مسأله 2576- اگر انسان خودش نخواهد اعلان كند، می‌تواند به كسی كه اطمینان دارد بگوید از طرف او اعلان نماید.
مسأله 2577- اگر تا یك سال اعلان كند و صاحب مال پیدا نشود، می‌تواند آن را برای خود بردارد به قصد این كه هر وقت صاحبش پیدا شد، عوض آن را به او بدهد، یا برای او نگهداری كند كه هر وقت پیدا شد به او بدهد، ولی احتیاط مستحب آن است كه از طرف صاحبش صدقه بدهد.
مسأله 2578- اگر بعد از آن كه یك سال اعلان كرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری كند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی نكرده و تعدّی ـ یعنی زیاده روی ـ هم ننموده ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد، یا برای خود برداشته باشد، در هر صورت ضامن است.
مسأله 2579- كسی كه مالی را پیدا كرده، اگر عمداً ـ به دستوری كه گفته شد ـ اعلان نكند، گذشته از این كه معصیت كرده، باز هم واجب است اعلان كند.
مسأله 2580- اگر بچۀ نابالغ چیزی پیدا كند، ولی او باید اعلان نماید.
مسأله 2581- اگر انسان در بین سالی كه اعلان می‌كند از پیدا شدن صاحب مال ناامید شود و بخواهد آن را صدقه بدهد، اشكال دارد.
مسأله 2582- اگر در بین سالی كه اعلان می‌كند مال از بین برود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی كرده یا تعدی ـ یعنی زیاده روی ـ كرده باشد، باید عوض آن را به صاحبش بدهد، و اگر كوتاهی نكرده و زیاده روی هم ننموده، چیزی بر او واجب نیست.
مسأله 2583- اگر مالی را كه نشانه دارد و قیمت آن به 6/12 نخود نقرۀ سكهدار می‌رسد، در جایی پیدا كند كه معلوم است به واسطۀ اعلان صاحب آن پیدا نمی‌شود، می‌تواند در روز اوّل آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد، و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضی نشود، باید عوض آن را به او بدهد و ثواب صدقه‌ای كه داده مالِ خود او است.
مسأله 2584- اگر چیزی را پیدا كند و به خیال این كه مالِ خود او است بردارد، بعد بفهمد مال خودش نبوده، باید تا یك سال اعلان نماید، و همچنین است اگر مثلاً پای خود را به گمشده‌ای بزند و آن را از جای خودش حركت دهد.
مسأله 2585- لازم نیست موقع اعلان جنس چیزی را كه پیدا كرده بگوید، بلكه همین قدر كه بگوید: چیزی پیدا كردهام، كافی است.
مسأله 2586- اگر كسی چیزی را پیدا كند و دیگری بگوید مالِ من است، در صورتی باید به او بدهد كه نشانه‌های آن را بگوید، ولی لازم نیست نشانه‌هایی را كه بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آن‌ها نیست بگوید.
مسأله 2587- اگر قیمت چیزی كه پیدا كرده به 6/12 نخود نقره سكهدار برسد، چنانچه اعلان نكند، و در مسجد یا جای دیگری كه محل اجتماع مردم است بگذارد و آن چیز از بین برود، یا دیگری آن را بردارد، كسی كه آن را پیدا كرده ضامن است.
مسأله 2588- هر گاه چیزی پیدا كند كه اگر بماند فاسد می‌شود، باید با اجازۀ حاكم شرع یا وكیل او، قیمت آن را معین كند و بفروشد، و پولش را نگه دارد، و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه بدهد.
مسأله 2589- اگر چیزی را كه پیدا كرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد، در صورتی كه قصدش این باشد كه صاحب آن را پیدا كند، اشكال ندارد.
مسأله 2590- اگر كفش او را ببرند و كفش دیگری به جای آن بگذارند، چنانچه بداند كفشی كه مانده مالِ كسی است كه كفش او را برده، می‌تواند به جای كفش خودش بر دارد، ولی اگر قیمت آن از كفش خودش بیشتر باشد، باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادی قیمت را به او بدهد، و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود، باید با اجازۀ حاكم شرع زیادی قیمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد؛ و اگر احتمال دهد كفشی كه مانده، مالِ كسی نیست كه كفش او را برده، در صورتی كه قیمت آن از 6/12 نخود سكهدار كمتر باشد، می‌تواند برای خود بردارد، و اگر بیشتر باشد باید تا یك سال اعلان كند و بعد از یك سال احتیاطاً از طرف صاحبش صدقه بدهد.
مسأله 2591- اگر مالی را كه كمتر از 6/12 نخود نقرۀ سكهدار ارزش دارد پیدا كند، و از آن صرف نظر نماید و در مسجد یا جای دیگر بگذارد، چنانچه كسی آن را بردارد برای او حلال است.