نشست تخصصی «سبك‌شناسی حدیثی و رجالی آیت الله العظمی بروجردی» با سخنرانی آیت الله واعظ‌زاده خراسانی و با حضور اعضای حلقه‌های علمی حدیث و افق (اصول و فقه) در دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.
برجسته و نیاكان آیت الله بروجردی، به مروری بر زندگانی علمی ایشان پرداخت و گفت: آیت الله بروجردی، در حوزه اصفهان، كه در آن زمان، علوم و معارف قرآنی و حدیثی در آنجا بیش از دیگر حوزه‌ها رونق داشت، به تحصیل پرداخت و در این دوران، افكار و منش علمی آیت الله درچه‌ای بر ایشان تأثیر فراوانی داشت.
آیت الله واعظ زاده در فصل دیگری از سخنان خود، در تبیین روش فقهی آیت الله بروجردی گفت: ایشان از اطلاعات وسیع خود درباره تاریخ فقه شیعه و مذاهب دیگر، استفاده فراوانی می‌كرد و معتقد بود فقیه، كسی است كه آرای فقهای اهل سنت در عصر معصومان را نیز بداند؛ چرا كه بسیاری از احادیث فقهی، ناظر به فتاوای فقهای اهل سنت است.
آیت الله واعظ زاده با بیان اینكه یكی از مهم‌ترین شواهد بر دیدگاه آیت الله بروجردی، پرسش‌های فنی و دقیق برخی اصحاب خاص صادقین علیهم السلام از امامان است ،در توضیح گفت: این چند تن كه «فضلا» نام دارند، بنابر گفته «كشی» ، در ابتدا از شاگردان ابوحنیفه بوده‌اند و شاگردان وی به خاطر طرح مسائل گوناگون در فروع فقهی، به «أرأیتیون»(1) مشهور بوده‌اند. بسیاری از پاسخ‌های صادقین علیهماالسلام به پرسش‌های اینان، ناظر به فتاوای فقه اهل سنت بوده است.
آقای واعظ زاده اضافه كرد: در روش فقهی آیت الله بروجردی ،آیات قرآن جایگاه ویژه‌ای داشت؛ به گونه‌ای كه هر بحثی را با آیات قرآن آغاز می‌كرد و خود نیز تمام آیات الأحكام را در حافظه داشت.
استاد واعظ زاده با اشاره به رویكرد آیت الله بروجردی به روایات، گفت: ایشان معتقد بود بسیاری از روایات به ظاهر مستقل، ریشه در یك روایت دارند؛ اما روایت تقطیع شده و بخش های مختلف آن، با طرق گوناگون نقل شده است و این را یكی از آسیب‌های «وسائل الشیعه» می‌دانست.
آقای واعظ زاده در ادامه خاطرنشان ساخت: ایشان به روایات فقهای راویان مانند زراره و محمد بن مسلم، عنایت فراوانی داشت و دقت‌های فراوانی روی عبارات روایات اینان می‌كرد.
آیت الله واعظ زاده در بخش دیگر سخنان خود، ضمن بیان سیر تألیف مجموعه «جامع أحادیث‌الشیعه»، گفت: آیت الله بروجردی سه نفر را كه عبارت بودند از شیخ اسماعیل ملایری، شیخ علی پناه اشتهاردی و بنده را، تعیین كرد تا كارهای انجام شده توسط شاگردانشان، به یك شیوه تحریر شود و به این ترتیب، كلّ كار، تحت نظارت ایشان انجام شد.
آیت الله واعظ زاده با بیان اینكه «جامع أحادیث الشیعه» ،نقائص «وسائل الشیعه» را ندارد، تأكید كرد: اگر اجتهاد را «استفراغ الوسع» می‌دانیم، بدون تردید، هیچ فقیهی نمی‌تواند بدون مراجعه به كتاب «جامع أحادیث الشیعه»، نظر فقهی خود را برگزیند.
آقای واعظ‌زاده، در بخش پایانی سخنان خود، با اشاره به رویكرد رجالی آیت الله بروجردی، مهم‌ترین آثار رجالی ایشان را «مرتّب الأسانید» و «مرتّب رجال الأسانید» دانست و خاطرنشان ساخت: ایشان قصد داشت بر اساس این دو كار، یك دوره رجال الحدیث بنویسد كه متأسفانه این امر میسّر نشد. البته پس از ایشان، آیت الله خویی با تألیف «معجم رجال الحدیث» این خلأ را جبران كرد.
گفتنی است این نشست پنج‌شنبه۲۴ دی ماه ۸۸، ساعت ۱۸، در سالن جلسات دفترتبلیغات‌اسلامی خراسان رضوی برگزار خواهد شد.
……………………………………………………..
1- یك بار دیگر هم در تاریخ اسلامی روحیه ” مسئله سازی ” و دنبال مسائل فرضیرفتن پدید آمده و آن در قرن دوم هجری یعنی هنگامی است كه در عراق مكتب رایو قیاس به وسیله ابوحنیفه پیشوای معروف یكی از فرقههای اهل تسنن پایهگذاری شد و برای قبول و سندیت حدیث شرائط زیادی قائل شدند و میدان فعالیتبدست رای و قیاس افتاددر حجاز گذشته از ائمه اهل بیت علیهم السلام كه عمل به قیاس را باطلمیدانستند ، فقهاء عامه از قبیل مالك بن انس و شاگردانش نیز با قیاسمیانه خوبی نداشتند و چون فقهاء عراقی یعنی ابوحنیفه و اتباعش در مسائلفرضی خویش با كلمه ” ارایت ” شروع میكردند ، فقهاء حجاز آنها را ” ارایتیون ” میخواندند . در بعضی از احادیث ما نیز اشاره به این جریانهست و بعضی از ائمه فرمودهاند : ” ما اهل ارایت نیستیم