«ن والقلم و مايسطرون» (1)
كتاب، انديشههاى مكتوب يك ملت است. تاريخ، فرهنگ، تمدن و… هر ملتى با علم، كتاب، آثار باستانى و مجموعههاى هنرى و تاريخى آن سنجيده مىشود.
كتاب وسيله انتقال مدنيت نسلهاى گذشته به آيندگان است.
با نزول قرآن كريم در عصر جاهليت، اولين اثر مكتوب جهان اسلام پديد آمد. تاكيد قرآن، بر علم و دانش و خرد، زمينهاى شد تا عرب جاهلى، فرهنگ شفاهى خود را مكتوب كند. كاتبان وحى براى ثبت و حفظ قرآن از وسايل زمان خود به نحو احسن استفاده كردند، از پوست آهو گرفته تا استخوان كتف گوسفند. كتابت احاديث پيامبرصلى الله عليه وآله و ائمه طاهرينعليهم السلام هم باب بزرگى در عرصه كتاب و تاليف گشود و سخن گهربار پيامبر عظيمالشان اسلام: «قيدوا العلم (2) » مسلمانان را براى كتابتحديث و علوم گوناگون تحريض كرد. گسترش كتاب و كتاب خوانى، جمعآورى كتاب و تاسيس كتابخانه، فهرست نويسى، كتابشناسى و… را هم به دنبال داشت. با گسترش كتاب و علوم مختلف ضرورت جمعآورى كتب و موضوعبندى آنها و در نتيجه تاسيس كتابخانهها رواج يافت. اولين كتابخانهها در كنار مساجد راه افتاد. سپس در مدارس علميه، بيوت علما و دربار خلفا گسترش چشمگيرى پيدا كرد. كتابخانههاى بزرگى كه در مهد تمدن اسلام بهوجود آمده از چنان غنا و نظمى برخوردار بوده است كه مسلمانان در عصر حاضر، آرزوى داشتن چنان كتابخانه هايى را دارند.