كتابخانه ‏هاى پيش از كتابخانه مسجد اعظم در قم

 

 

 

تهيه و تنظيم: عسگر سپهوند

پيش از اين‏كه كتابخانه مسجد اعظم به امر مرجع عظيم‏الشان جهان اسلام، حضرت آيت‏الله‏العظمى بروجردى‏عليهم السلام تاسيس شود سه كتابخانه مهم در قم فعال بوده‏اند.

كتابخانه مدرسه فيضيه، كتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه‏عليها السلام و كتابخانه مدرسه حجتيه.

در اين نوشتار به معرفى اجمالى اين سه كتابخانه مى‏پردازيم.

كتابخانه مدرسه فيضيه

كتابخانه مدرسه فيضيه اولين كتابخانه‏اى است كه پس از تاسيس حوزه علميه قم به دست‏با كفايت مؤسس حوزه، مرحوم آيت‏الله‏العظمى حائرى يزدى‏قدس سره در سال 1349 قمرى برابر با 1309 شمسى تاسيس شد. مؤسس بزرگوار، به اين كتابخانه اهتمام خاصى داشتند و نسبت‏به تامين كتاب‏هاى ارزنده و علمى و ساير لوازم آن مستقيما اقدام مى‏فرمودند.

در زمان زعامت مرحوم آيت‏الله ‏العظمى بروجردى‏قدس سره هم‏زمان با ساختمان مسجد اعظم، سالنى به امر مبارك آن زعيم بزرگوار ساخته و به كتابخانه ملحق گرديد. معظم‏له نظر به عنايتى كه به كتابخانه داشتند پس از وفات سرپرست‏سابق كتابخانه مرحوم آيت‏الله صاحب‏الدارى، مرحوم آيت‏الله حاج آقامجتبى عراقى‏رحمه الله را سرپرست كتابخانه كردند و نسبت‏به هزينه‏هاى لازم و توسعه كتابخانه مستقيما مساعدت مى‏فرمودند.

بعد از مرحوم آيت‏الله ‏العظمى بروجردى، حضرت آيت‏الله‏العظمى امام خمينى‏قدس سره و مرحوم آيت‏الله ‏العظمى گلپايگانى‏رحمه الله به مدرسه فيضيه و اين كتابخانه عنايت ويژه‏اى داشتند و هميشه از رهنمودهاى لازم آن دو بزرگوار استفاده مى‏شد. مرحوم آيت‏الله ‏العظمى گلپايگانى‏رحمه الله سالن دوم كتابخانه را ساختند و سالن زير آن اكنون به نام مدرس امام‏قدس سره معروف است.

در عهد اين دو مرجع بزرگ، كتابخانه از نظر كيفى و كمى توسعه يافته و توسط مرحوم امام‏قدس سره كتاب‏هاى مورد نياز براى كتابخانه خريدارى و وقف گرديده است. بعد از پيروزى انقلاب حضرت امام شخصا از كتابخانه ديدن كردند و مدتى سالن كتابخانه، محل برخى از ديدارهاى خصوصى آن بزرگوار بود.

بعد از رحلت جانگداز امام ‏رحمه الله در اولين سفرى كه مقام معظم رهبرى حضرت آيت‏الله خامنه‏اى – مدظله العالى – به قم داشتند، فرمودند مايلند در يك وقت‏خاصى از كتابخانه ديدار داشته باشند.در اين ديدار ملاحظه فرمودند كه اين كتابخانه با داشتن كتاب‏هاى نفيس و قيمتى و سوابق درخشان آن، از نظر مكان در شرايط خوبى نيست، و ساختمان آن، گنجايش كتاب‏هاى موجود را ندارد. با پيشنهاد حضرت آية‏الله العظمى فاضل لنكرانى – مدظله العالى – بنا شد دو باب منزل قديمى كه در ضلع شرقى مدرسه فيضيه قرار داشتند، خريدارى و كتابخانه‏اى درخور شان مدرسه فيضيه و حوزه علميه در آن ساخته شود. بحمدالله اين توفيق حاصل شد و اين فكر و پيشنهاد تحقق يافت و در زمينى به مساحت‏حدود يك هزار و سيصد متر مربع كتابخانه جديد مدرسه فيضيه در پنج طبقه (با هزينه مقام معظم رهبرى مدظله‏العالى) ساخته شد كه به‏زودى به بهره‏بردارى خواهد رسيد. ان‏شاالله .

تعداد كتب كتابخانه

كتابخانه فيضيه حدود يك صدوبيست هزار جلد كتب چاپى و دو هزار و پانصد جلد كتاب خطى نفيس دارد كه بعضى نسخ آن منحصر به فرد است. بيش‏تر كتاب‏ها توسط علما و بزرگان حوزه به اين كتابخانه اهدا شده است.

فهرست نسخ خطى

ابتدا فهرست‏بخشى از كتب چاپى و حدود 350 نسخه خطى توسط مرحوم آيت‏الله حاج آقا مجتبى عراقى تهيه و در دو جلد چاپ شد و سپس فهرست دو هزار و دويست نسخه خطى كتابخانه توسط آية‏الله استادى نگاشته و در دو مجلد چاپ شده است.

ساختمان جديد

در ساختمان جديد كتابخانه سه سالن مطالعه براى برادران و خواهران و يك سالن براى محققان در نظر گرفته شده و يك طبقه هم براى نگه‏دارى كتب خطى و نفيس ساخته شده است. الحمدلله والمنة كتابخانه جديد داراى امكانات خوب و مطابق با سيستم كتابخانه‏هاى استاندارد جهان است.

مقام معظم رهبرى به اين كتابخانه توجه و اهتمام خاصى دارند و بارها مى‏فرمايند:

من به اين كتابخانه خيلى علاقه دارم، زيرا بيش‏تر علماى گذشته و حال كه همه از اعاظم هم بوداند، بيش‏تر اوقات خوب عمرشان را در اين كتابخانه سپرى نموده‏اند.

چون مؤسس كتابخانه مرحوم آيت‏الله‏العظمى حائرى‏قدس سره بوده‏اند، فرمودند كتابخانه جديد هم به نام آن مرحوم (آيت‏الله حائرى) نامگذارى شود. اميد است در سال تحصيلى جارى اين كتابخانه عظيم به بهره‏بردارى برسد.

ساعات خدمات رسانى

در وضعيت فعلى، كتابخانه در سه نوبت صبح و عصر و شب، فعاليت دارد و حدود يك هزار و سيصد نفر روزانه مراجعه كننده دارد.

تهيه هزينه

هزينه كتابخانه از بدو تاسيس از طرف مراجع عظام تقليد – دامت‏بركاتهم – تامين مى‏شده، بعد از پيروزى انقلاب اسلامى هم از طرف حضرت امام و آيت‏الله ‏العظمى گلپايگانى – قدس الله اسرارهما – و بعد از آن دو بزرگوار، از طرف مقام معظم رهبرى و ديگر مراجع عظام تقليد – ادام الله اظلالهم – تامين مى‏گردد.

اميد است اين گنجينه عظيم علمى، در مركز ثقل حوزه (مدرسه فيضيه) همانند گذشته خود مورد توجه و استفاده علما، فضلا، طلاب و همه دانش پژوهان متعهد و متدين قرار بگيرد.

از اين فرصت استفاده كرده و از محضر مراجع عظام و علماى اعلام، همه صاحبان انديشه و قلم و فرهيختگان حوزه و دانشگاه درخواست مى‏شود، آثار علمى و قلمى خود را به اين كتابخانه اهدا نمايند و حوزه را در تقويت اين مجموعه علمى و فرهنگى يارى كنند.

 

 

 

 

پاسخی بگذارید