طلیعه داران جنبش های فکری را باید افرادی دانست که قابلیت های فکری و اندیشه ای آن ها از ظرفیت های بازدارنده پیرامونشان قوی تر و منسجم تراست . این افراد گاه محیط تاریخی و اجتماعی یا بینشی و اعتقادی پیرامون خود را به چالش می طلبند و با طرح انگاره هایی متفاوت چشم اندازهایی جدید را در افق خرد جمعی و اجتماعی جامعه تصویر و ترسیم می نمایند .
اهمیت این افراد به لحاظ روش شناسی بیش از هر چیز از چالشی دو سویه بر می خیزد که از یک سوی مانند هر اندیشمند دیگر محصول نگرش های محیط پیرامون خود و طبیعتا نماینده ای از این نگرش ها هستند و از سوی دیگر بر خلاف اندیشمندان جامد اندیش ، مسئولیت های اندیشه ای خود را فراتر از وضعیت جامعه در شکل دادن به حجم های جدید و ترسیم اضلاعی نو می بینند . کسانی که از تکاپوی میان این دو عامل اندیشه های معتدل را می آفرینند ، طلیعه دارانی هستند که هر چند تعداد آنها در طول تاریخ همیشه کم بوده است ؛ ولی تأثیراتی بسیار کیفی ، مؤثر و تکان دهنده برخوردار بوده اند .
هنگامی طلیعه داری جنبش های فکری از اهمیت بیشتری برخوردار می شود که این پیش تازی در عرصه های اجتماعی صورت گیرد . آداب و رسوم و پاره ای از اعتقادات به معنای عام کلمه که شامل تعصبات نیز می شود از دیرپاترین مایه های زندگی بشری هستند . دست یازیدن به انگاره هایی که پالایش این انگاره ها را در مسیری عقلانی سامان دهد استواری و دانایی را به نقش و قدرت تاریخی آداب و رسوم می طلبد .
تقریب در صدر جنبش هایی از این دست قرار دارد . این عرصه طلیعه دارانی بزرگ را همچون سید جمال الدین اسدآبادی ، آیت الله بروجردی ، شیخ شلتوت و … به خود دیده است . برداشت از تقریب تحت تأثیر این افراد به تدریج از یک وضع انگ آفرین به سمت یک وضعیت ایده آل و خداخواهانه به پیش رفته است . طبیعتا نقش امام خمینی در این زمینه بسیار مهم و اساسی بوده است ؛ چه آن که تنها پس از شکل دهی به انقلاب اسلامی بود که تقریب فراتر از تأثیرات محدود ، عرصه های فراخ سیاسی و اجتماعی را نیز دستخوش تغییراتی قرار داد .
مرکز تحقیقات مجمع جهانی تقریب که اصلی ترین وظیفه خود را گسترش ادبیات تحقیقی تقریب و شکل دادن به پژوهش های کاربردی و علمی پیرامون این مقوله می داند ، معرفی طلایه داران تقریب و شناساندن اندیشه های پیشتاز و تجربه های به جای مانده از آنان را یکی از نخستین گام ها و پیش نیازها به شمار می آورد .
معرفی طلایه داران تقریب از آن جهت ضروری است که اندیشه تقریبی در تار و پود خود یک جنبش اصلاحی و تحول طلب است . جنبش هایی از این دست اگر بخواهند راه خود را سرزنده و پویا ادامه دهند ، باید بیش از هر چیز به بازخوانی پرونده های گذشته خود دست زنند ، در این صورت نه تنها رونق و نشاط ادبیات و فراورده های گذشته خود را ار دست نخواهد داد ؛ که کارکردها و کار ویژه هایشان نیز ناتمام نمی ماند و در چنبره ایستایی فرو نمی رود .تقریب نیز این امکان را دارد که با بهره گیری از مایه های علمی به جای مانده از گذشته و تلاش برای ایجاد افق ها و عرصه های جدید علمی و پژوهشی از یک سوی ادبیات گذشته خویش را بارور می سازد و از سوی دیگر زمینه ها ی کاربردی تحقق اهداف نهایی و آرمانی خود را عینی تر و عملیاتی تر بنماید . اگر تقریب بی اعتنا به میراث درخشان گذشته و فارغ از دلبستگی به تلاش های بزرگان خویش در سال های قبل بر آن شد که همه گره های مناسبات تقریب ستیزانه را به دست امروزیان بگشاید ، نتیجه کار چیزی بیشتر از ارائه توصیه هایی پراکنده و بعضا کم عمق نخواهد بود .
کتاب پیش روی وجهه همت خود را بر معرفی و شناسایی مرحوم آیت الله العظمی بروجردی که یکی از چند شخصیت اصلی عرصه تقریب می باشد نهاده است . این نوشتار به قلم پژوهشگر ارجمند جناب حجت الاسلام و المسلمین آقای عبدالرحیم اباذری و با راهنمایی عالمانه و روشنگرانه حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای محمود مهدی پور ، در مرکز تقریب تحقیقات قم تهیه شده است . این مرکز ضمن سپاسگذاری از نویسنده گرامی و راهنمای محترم ، مراتب تشکر خود را از حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای سید حسن ربانی عضو محترم هیئت علمی مرکز تحقیقات که به عنوان مشرف پروژه ، تلاش های ارزشمندی را در جهت تنقیح و در عین حال شکوفایی هر چه بیشتر این تحقیق به انجام رساندند ، ابراز می دارد .
امید آنکه با عطف نظر بیشتر پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی به تقریب زمینه شکل گیری تدوین و تعریف طرح هایی از این دست گسترده ایجاد گردد . مرکز تحقیقات مجمع جهانی تقریب