ادب و متانت آیت الله بروجردی در مباحث علمی

 

 

 

آیت الله محمد علی گرامی می گوید:

آیت الله بروجردی خیلی آداب را رعایت می­کرد. زمانی که تازه طلبه شده بودم، برای بردن پول خدمت شان رفتم. جلسه­ی استفتاء داشتند. من هم وارد شدم. شاهد متانت او بودم. در آن جلسه پدر آقای فاضل لنکرانی و مرحوم کرمانی و آقای بدلا و آقای سید مصطفی خوانساری حضور داشتند.

آقای بروجردی خیلی با متانت سکوت می­کرد تمام آقایان حرف­هایشان را می­گفتند بعد فکر می­کرد و جمله­ای می­گفت. در جلسه­ای حاج علی منتظری پدر آقای منتظری، راجع به بحث اعاده­ی نماز مسئله­ای داشت. ظاهراً در جریان قاعده­ی لاتعاد در جاهل قاصری که جهل به مسئله دارد و در وسط نماز التفات پیدا کرده است. مرحوم امام مرحوم آقا میرزا علی یثربی و مرحوم آقای داماد آنجا حضور داشتند که مرحوم حاج علی منتظری نجف آبادی مسئله را مطرح کردند. مرحوم حاج علی منتظری اجتهاد نداشته و تا حد «لمعه» درس می­گفته است. آقای بروجردی به آقایان اشاره می­کند و می­گوید که اگر حرفی دارند بگویند. یک مرتبه آقای داماد شروع به سخن می­کند و آقای آقا میرزا سید علی یثربی او را به شدت مورد نقد قرار می­دهد و کنار می­رود. بعد مرحوم امام می­گوید؛ اجازه بدهید من هم بیانی دارم، بگویم. تا می­خواهد شروع کند، آقا میرزا سید علی یثربی شروع می­کند به شوخی کردن و می­گوید: خب! آقا روح الله، تو هم بیان پیدا کرده­ای، بگو ببینم چه می­گویی، وقتی امام صحبت­هایش تمام می­شود، دوباره آمیرزا سید علی یثربی به شدت برخورد می­کند و بعد به آقای بروجردی می­گوید: آقا خودتان بفرمایید. البته این مطالب و این برخورد یثربی توهینی به آقای داماد و امام نبوده است او استاد اینها بود و برخوردش همیشه اینطور بوده است.

برخوردهای آقا میرزا سید علی یثربی با شاگردانش خودمانی بوده است و در واقع آقای خمینی و داماد هم از شاگردان ایشان بوده­اند. بعد آقای بروجردی می­گوید من فکر می­کنم که عرب کلمه­ی «اعاده» را در  جایی می­گوید که شخص در مقام امتثال بر آمده، می­خواسته انجام بدهد، ولی غفلتاً نشده است و عمل هم تمام شده باشد تا اعاده گفته شود. در حقیقت باید لاتعاد را به ساهی و ناسی اختصاص بدهیم نه به جاهل. یک وقت من این قضیه را برای آقای منتظری گفتم. ایشان از این قضیه خبر نداشت یا این قسمتش را نمی­دانست. بعداً معلوم شد که ایشان به همراه پدرش در آن جلسه بوده است ولی مطلب یادش نبود. به هر حال آقای بروجردی در بحث خیلی متین و مؤدب بود و اجازه می­داد همه حرف­هایشان را می­گفتند، بعد آخر کار نظرش را می­گفت و مطلب را جا می­انداخت، در آن جلسه هم آقا میرزا سید علی یثربی حرف آقای بروجردی را قبول کرد.

…………………………………….

خاطرات آیت الله محمد علی گرامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی،1381،ص111.