مسأله 2473- اگر زنی بچه‌ای را با شرایطی كه در مسأله 2483 گفته خواهد شد، شیر دهد، آن بچه به این عدّه محرم می‌شود:
اوّل: خود زن، و آن را مادر رضاعی می‌گویند.
دوم: شوهر زن كه شیر مال او است، و او را پدر رضاعی می‌گویند.
سوم: پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگرچه پدر و مادر رضاعی او باشند.
چهارم: بچه‌هایی كه از آن زن به دنیا آمده‌اند، یا به دنیا می‌آیند.
پنجم: بچه‌های اولاد آن زن هر چه پائین روند، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچّه‌ها را شیر داده باشند.
ششم: خواهر و برادر آن زن اگرچه رضاعی باشند، یعنی به واسطۀ شیر خوردن با آن زن خواهر و برادر شده باشند.
هفتم: عمو و عمۀ آن زن، اگرچه رضاعی باشند.
هشتم: دایی و خاله آن زن، اگرچه رضاعی باشند.
نهم: اولاد شوهر آن زن كه شیر مال آن شوهر است، هر چه پایین روند، اگرچه اولاد رضاعی او باشند.
دهم: پدر و مادر شوهر آن زن كه شیر مال آن شوهر است، هر چه بالا روند.
یازدهم: خواهر و برادر شوهری كه شیر مال او است، اگرچه خواهر و برادر رضاعی او باشند.
دوازدهم: عمو و عمه و دایی و خالۀ شوهری كه شیر مال او است هر چه بالا روند، اگرچه رضاعی باشند؛ و نیز عدّۀ دیگری هم كه در مسائل بعد گفته می‌شود، به واسطۀ شیر دادن محرم می‌شوند.
مسأله 2474- اگر زنی بچه‌ای را با شرایطی كه در مسأله «2483» گفته می‌شود، شیر دهد، پدر آن بچه نمی‌تواند با دخترهایی كه از آن زن به دنیا آمده‌اند ازدواج كند؛ و نیز نمی‌تواند دخترهای شوهری را كه شیر مال او است، اگرچه دخترهای رضاعی او باشند برای خود عقد نماید، ولی جایز است با دخترهای رضاعی آن زن ازدواج كند، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه با آنان ازدواج نكند، و نگاه محرمانه ـ یعنی نگاهی كه انسان می‌تواند به محرم‌های خود كند ـ به آنان ننماید.
مسأله 2475- اگر زنی بچه‌ای را با شرایطی كه در مسأله «2483» گفته می‌شود، شیر دهد، شوهر آن زن كه صاحب شیر است به خواهرهای آن بچه محرم نمی‌شود، ولی احتیاط مستحب آن است كه با آنان ازدواج ننماید، و نیز خویشان شوهر به خواهر و برادر آن بچّه محرم نمیشوند.
مسأله 2476- اگر زنی بچه‌ای را شیر دهد، به برادرهای آن بچّه محرم نمی‌شود، و نیز خویشان آن زن به برادر و خواهر بچّه‌ای كه شیر خورده محرم نمیشوند.
مسأله 2477- اگر انسان با زنی كه دختری را شیر كامل داده ازدواج كند و با آن زن نزدیكی نماید، دیگر نمی‌تواند آن دختر را برای خود عقد كند.
مسأله 2478- اگر انسان با دختری ازدواج كند، دیگر نمی‌تواند با زنی كه آن دختر را شیر كامل داده ازدواج نماید.
مسأله 2479- انسان نمی‌تواند با دختری كه مادر، یا مادر بزرگ انسان، او را شیر كامل داده ازدواج كند، و نیز اگر زن پدر انسان از شیر پدر او دختری را شیر داده باشد، انسان نمی‌تواند با آن دختر ازدواج نماید، و چنانچه دختر شیرخواری را برای خود عقد كند، بعد مادر، یا مادر بزرگ، یا زن پدر او آن دختر را شیر دهد، عقد باطل می‌شود.
مسأله 2480- با دختری كه خواهر، یا زن برادر انسان او را شیر كامل داده نمی‌شود ازدواج كرد، و همچنین است اگر خواهر زاده، یا برادر زاده، یا نوۀ خواهر، یا نوۀ برادر انسان آن دختر را شیر داده باشد.
مسأله 2481- اگر زنی بچۀ دختر خود را شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می‌شود، و همچنین است اگر بچه‌ای را كه شوهر دخترش از زن دیگر دارد شیر دهد، ولی اگر بچۀ پسر خود را شیر دهد، زن پسرش كه مادر آن طفل شیرخوار است، بر شوهر خود حرام نمی‌شود.
مسأله 2482- اگر زن پدر دختری بچۀ شوهر آن دختر را شیر دهد، آن دختر به شوهر خود حرام می‌شود، چه بچه از همان دختر یا از زن دیگر شوهر او باشد.
شرایط شیر دادنی كه علت محرم شدن است
مسأله 2483- شیر دادنی كه علت محرم شدن است هشت شرط دارد:
اوّل: بچه شیر زن زنده را بخورد، پس اگر از پستان زنی كه مرده است شیر بخورد، فایده ندارد.
دوم: شیر آن زن از حرام نباشد، پس اگر شیر بچه‌ای را كه از زنا به دنیا آمده به بچه دیگر بدهند، به واسطۀ آن شیر بچه به كسی محرم نمی‌شود.
سوم: بچه شیر را از پستان بمكد، پس اگر شیر را در گلوی او بریزند نتیجه ندارد.
چهارم: شیر خالص و با چیز دیگر مخلوط نباشد.
پنجم: شیر از یك شوهر باشد، پس اگر زن شیر دهی را طلاق دهند، بعد شوهر دیگری كند و از او آبستن شود و تا موقع زائیدن شیری كه از شوهر اوّل داشته باقی باشد، و مثلاً هشت دفعه پیش از زاییدن از شیر شوهر اوّل و هفت دفعه بعد از زاییدن از شیر شوهر دوم به بچّه‌ای بدهد، آن بچّه به كسی محرم نمی‌شود.
ششم: بچّه به واسطۀ مرض شیر را قی نكند، و اگر قی كند بنابر احتیاط واجبكسانی كه به واسطۀ شیر خوردن به آن بچّه محرم می‌شوند، باید با او ازدوج نكنند، و نگاه محرمانه هم به او ننمایند.
هفتم: پانزده مرتبه، یا یك شبانه روز ـ به طوری كه در مسأله بعد گفته می‌شود ـ شیر سیر بخورد، یا مقداری شیر به او بدهند كه بگویند از آن شیر استخوانش محكم شده و گوشت در بدنش روئیده است، بلكه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند، احتیاط مستحب آن است كسانی كه به واسطۀ شیر خوردن او، به او محرم می‌شوند، با او ازدواج نكنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند.
هشتم: دو سال بچّه تمام نشده باشد، و اگر بعد از تمام شدن دو سال او را شیر دهند به كسی محرم نمی‌شود، بلكه اگر مثلاً پیش از تمام شدن دو سال چهارده مرتبه و بعد از آن، یك مرتبه شیر بخورد به كسی محرم نمی‌شود، ولی چنانچه از موقع زاییدنِ زن شیر ده، بیشتر از دو سال گذشته باشد و شیر او باقی باشد و بچه‌ای را شیر دهد، آن بچه به كسانی كه گفته شد محرم می‌شود.
مسأله 2484- باید بچه در بین یك شبانه روز غذا یا شیر كس دیگر را نخورد، ولی اگر كمی غذا بخورد كه نگویند در بین، غذا خورده اشكال ندارد، و نیز باید پانزده مرتبه را از شیر یك زن بخورد و در بین پانزده مرتبه شیر كس دیگر را نخورد و در هر دفعه بدون فاصله شیر بخورد، ولی اگر در بین شیر خوردن نفس تازه كند، یا كمی‌صبر كند كه از زمان اولی كه پستان در دهان می‌گیرد تا وقتی سیر می‌شود یك دفعه حساب شود، اشكال ندارد.
مسأله 2485- اگر زن از شیر شوهر خود بچه‌ای را شیر دهد، بعد شوهر دیگر كند و از شیر آن شوهر هم بچۀ دیگر را شیر دهد، آن دو بچه به یكدیگر محرم نمیشوند، اگرچه بهتر است با هم ازدواج نكنند و نگاه محرمانه به یكدیگر ننمایند.
مسأله 2486- اگر زن از شیر یك شوهر چندین بچه را شیر دهد، همۀ آنان به یكدیگر و به شوهر و به زنی كه آنان را شیر داده محرم می‌شوند.
مسأله 2487- اگر كسی چند زن داشته باشد و هر كدام آنان با شرایطی كه گفتیم بچّه‌ای را شیر دهد، همۀ آن بچه‌ها به یكدیگر و به آن مرد و به همۀ آن زن‌ها محرم می‌شوند.
مسأله 2488- اگر كسی دو زن شیر ده داشته باشد و یكی از آنان بچه‌ای را مثلاً هشت مرتبه و دیگری هفت مرتبه شیر بدهد، آن بچه به كسی محرم نمی‌شود.
مسأله 2489- اگر زنی از شیر یك شوهر پسر و دختری را شیر كامل بدهد، خواهر و برادر آن دختر به خواهر و برادر آن پسر محرم نمیشوند.
مسأله 2490- انسان نمی‌تواند بدون اذن زن خود، با زنهایی كه به واسطۀ شیر خوردن، خواهر زاده یا برادر زادۀ زن او شده‌اند ازدواج كند، و نیز اگر با پسری لواط كند، احتیاط واجب آن است كه با دختر و خواهر و مادر و مادر بزرگ آن پسر را كه رضاعی هستند ـ یعنی به واسطۀ شیر خوردن، دختر و خواهر و مادر او شده‌اند ـ برای خود عقد نكند.
مسأله 2491- زنی كه برادر انسان را شیر داده به انسان محرم نمی‌شود، اگرچه احتیاط مستحب آن است كه با او ازدواج نكند.
مسأله 2492- انسان نمی‌تواند با دو خواهر اگرچه رضاعی باشند ـ یعنی به واسطۀ شیر خوردن خواهر یكدیگر شده باشند ـ ازدواج كند، و چنانچه دو زن را عقد كند و بعد بفهمد خواهر بوده‌اند، در صورتی كه عقد آنان در یك وقت بوده هر دو باطل است، و اگر در یك وقت نبوده عقد اولی صحیح و عقد دومی باطل است.
مسأله 2493- اگر زن از شیر شوهر خود كسانی را كه بعداً گفته می‌شود شیر دهد، شوهرش بر او حرام نمی‌شود، اگرچه بهتر آن است كه احتیاط كنند:
اوّل: برادر و خواهر خود را.
دوم: عمو و عمه و دایی و خالۀ خود را.
سوم: اولاد عمو و اولاد دایی خود را.
چهارم: برادر زادۀ خود را.
پنجم: برادر شوهر، یا خواهر شوهر خود را.
ششم: خواهر زادۀ خود، یا خواهر زادۀ شوهرش را.
هفتم: عمو و عمّه و دایی و خالۀ شوهرش را.
هشتم: نوۀ زن دیگر شوهر خود را.
مسأله 2494- اگر كسی دختر عمه یا دختر خالۀ انسان را شیر دهد به انسان محرم نمی‌شود، ولی احتیاط مستحب آن است كه از ازدواج با او خودداری نماید.
مسأله 2495- مردی كه دو زن دارد، اگر یكی از آن دو زن، فرزند عموی زن دیگر را شیر دهد، زنی كه فرزند عموی او شیر خورده، به شوهر خود حرام نمی‌شود.
آداب شیر دادن
مسأله 2496- برای شیر دادن بچه، بهتر از هر كس مادر او است، و سزاوار است كه مادر برای شیر دادن از شوهر خود مزد نگیرد، و خوب است كه شوهر مزد بدهد، و اگر مادر بخواهد بیشتر از دایه مزد بگیرد، شوهر می‌تواند بچه را از او گرفته و به دایه بدهد.
مسأله 2497- مستحب است دایه‌ای كه برای طفل می‌گیرند، دوازده امامی و دارای عقل و عفّت و صورت نیكو باشد، و مكروه است كم عقل، یا غیر دوازده امامی، یا بد صورت، یا بد خلق، یا زنا زاده باشد، و نیز مكروه است دایه‌ای بگیرند كه بچه‌ای كه دارد از زنا به دنیا آمده باشد.
مسائل متفرقۀ شیر دادن
مسأله 2498- مستحب است از زن‌ها جلوگیری كنند كه هر بچه‌ای را شیر ندهند، زیرا ممكن است فراموش شود كه به چه كسانی شیر داده‌اند و بعداً دو نفر مَحرم با یكدیگر ازدواج نمایند.
مسأله 2499- كسانی كه به واسطۀ شیر خوردن خویشی پیدا می‌كنند، مستحب است یكدیگر را احترام نمایند، ولی از یكدیگر ارث نمی‌برند و حقهای خویشی كه انسان با خویشان خود دارد برای آنان نیست.
مسأله 2500- در صورتی كه ممكن باشد، مستحب است بچه را دو سال تمام شیر بدهند.
مسأله 2501- اگر به واسطۀ شیر دادن حق شوهر از بین نرود، زن می‌تواند بدون اجازۀ شوهر بچۀ كس دیگر را شیر دهد، ولی جایز نیست بچه‌ای را شیر دهد كه به واسطۀ شیر دادن به آن بچّه به شوهر خود حرام شود، مثلاً اگر شوهر او دختر شیر خواری را برای خود عقد كرده باشد، زن نباید آن دختر را شیر دهد، چون اگر آن دختر را شیر دهد، خودش مادر زن شوهر می‌شود و بر او حرام می‌گردد.
مسأله 2502- اگر كسی بخواهد زن برادرش به او محرم شود، باید دختر شیر خواری را ـ مثلاً دو روزه ـ برای خود صیغه كند و در آن دو روز ـ با شرایطی كه در مسأله «2483» گفته شد ـ زن برادرش آن دختر را شیر دهد.
مسأله 2503- اگر مرد پیش از آن كه زنی را برای خود عقد كند بگوید: به واسطۀ شیر خوردن آن زن بر او حرام شده، مثلاً بگوید: شیر مادر او را خورده، چنانچه تصدیق او ممكن باشد، نمی‌تواند با آن زن ازدواج كند؛ و اگر بعد از عقد بگوید و خود زن هم حرف او را قبول نماید، عقد باطل است، پس اگر مرد با او نزدیكی نكرده باشد، یا نزدیکی کرده باشد ولی در وقت نزدیكی كردن زن بداند بر آن مرد حرام است، مَهر ندارد، و اگر بعد از نزدیكی بفهمد كه بر آن مرد حرام بوده، شوهر باید مَهر او را مطابق زنهائی كه مثل او هستند بدهد.
مسأله 2504- اگر زن پیش از عقد بگوید: به واسطۀ شیر خوردن بر مردی حرام شده، چنانچه تصدیق او ممكن باشد نمی‌تواند با آن مرد ازدواج كند، و اگر بعد از عقد بگوید، مثل صورتی است كه مرد بعد از عقد بگوید كه زن بر او حرام است، و حكم آن در مسأله پیش گفته شد.
مسأله 2505- شیر دادنی كه علت محرم شدن است به دو چیز ثابت می‌شود:
اوّل: خبر دادن عدّه‌ای كه انسان از گفتۀ آنان یقین پیدا كند.
دوم: شهادت دو مرد عادل یا چهار زن كه عادل باشند، ولی باید شرایط شیر دادن را هم بگویند، مثلاً بگویند: ما دیده‌ایم كه فلان بچه بیست و چهار ساعت از پستان فلان زن شیر خورده و چیزی هم در بین نخورده، و همچنین سایر شرطها را كه در مسأله «2483» گفته شد شرح دهند.
مسأله 2506- اگر شك كنند بچّه به مقداری كه علت محرم شدن است شیر خورده یا نه، یا گمان داشته باشند كه به آن مقدار شیر خورده بچه به كسی محرم نمی‌شود، ولی بهتر آن است كه احتیاط كنند.