موقعیت رفیع آن بزرگوار در میان دانشمندان بزرگ و علمای شیعه به حدی است که به آسانی نمی توان آن را استیفا کرد؛ چه آن که رجال بزرگ و علمای طراز اول شیعه و مراجع گرانقدر عصر آن بزرگوار که هر کدام استوانه ای از فضیلت و رکنی ركین از ارکان دیانت به شمار می آمدند.
همگی در برابر مقامات عالی علمی و عملی آن بزرگوار متواضع بودند که نمونه اعلای آنان را می توان در نجف آیت الله العظمی سید عبدالهادی شیرازی قدس سره و در قم به مرحوم امام (ره) و آیت الله العظمی گلپایگانی اشاره نمود.
مرحوم امام (ره) تا مدتها درست مانند یکی از اصحاب و اطرافیان آیت الله العظمی بروجردی در بازگشت ایشان از درس به سوی خانه ، وی را همراهی می کردند و تا در منزل با ایشان می رفتند و آن گاه باز می گشتند و در تحقق مرجعیت آن بزرگ مرد، گامهای بلندی برداشتند به گونه ای که در نامه ای که به یکی از علمای بزرگ تهران در آن عصر نوشتند از ایشان خواستند که توجه مردم را به آقای بروجردی معطوف کنند.
مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی (ره) از آغاز ورود آن بزرگوار به قم تا پایان زندگی آن بزرگوار در اعزاز و اجلال آن بزرگ مرد کوشش داشتند و در مراعات احترام ایشان چنان بودند که حتی از این که لفظ «آیت الله» روی رساله عملیه شان در زمان آن زعیم بزرگ نوشته شود ابا و امتناع می ورزیدند.1
آیتالله سلطانی طباطبائی که از یاران و نزدیکان آیتالله العظمی بروجردی و نیز از همراهان صمیمی امام خمینی به شمار میرود درباره علاقه مرحوم امام خمینی به آیتالله بروجردی میگوید :
«قبل از ورود و اقامت آیتالله العظمی بروجردی در قم ، امام آرزوی مهاجرت ایشان به قم را داشتند … امام خمینی روزی به من فرمودند : حیف قم که آیتالله بروجردی در آن نیستند ، کاش وضعی پیش میآمد که ایشان به قم میآمدند . » 2
سخنان شاگردان امام درباره علاقه ایشان به آقای بروجردی :
آیتالله سید مرتضی مبرقعی:
«… امام خمینی آیتالله آقا حسین بروجردی را مردی روشن میدانست .»3
آیتالله حاج شیخ مجتبی محمدی عراقی :
آقای حاج آقا روح الله … [خطاب به فضلای نجف ] مرقوم کردهاند : « حاج آقا حسین بروجردی به قم آمده است . مجلس درس و محفل ایشان ، مجالس و محافل عالمان و بزرگان صدر اسلام از قبیل شیخ مفید و شیخ طوسی را زنده میکند . هر چه سریعتر به قم بیایید . »4
علاقه زاید الوصف امام به آیتالله بروجردی بسیار کم نظیر و شاید منحصر به فرد بود تا آنجا که آیتالله مسعودی خمینی میگوید : امام خمینی فرمودند : به جدم قسم هنوز سراغ ندارم کسی را که مثل من آقای بروجردی را دوست داشته باشد .5 شهید آیتالله مطهری نیز مینویسد :
«امام خمینی میفرمود:من در حال مطالعه آقای بروجردی هستم و جز حقیقت چیز دیگری در این آقا نمیبینم »6 و این محبت خالصانه علیرغم اختلافی که در نحوه مدیریت حوزه علمیه رخ نموده بود و برخی کوشش داشتند آن را بسیار بزرگتر از آنچه که بود نشان دهند7 تا آخرین روزهای حیات آیتالله بروجردی تداوم داشت . »
آیت الله حاج شیخ ابوالقاسم خزعلی میگوید :
«امام به آیتالله بروجردی سخت علاقهمند بود و روز فوت ایشان فرموده بود : با فوت آیتالله بروجردی مرجعیت و ریاست حوزه هم از بین رفت.»8
………………………………………………………….
1- شکوه فقاهت ، دفتر تبلیغات اسلامی ، ص 15 .؛و نيز پیشوایان تقریب،(آیت الله بروجردی و شیخ محمود شلتوت)،ص50.
2- چشم و چراغ مرجعیت ، ص 49 .
3- چشم و چراغ مرجعیت ، ص77 .
4- چشم و چراغ مرجعیت ، ص169.
5- امامی ، جواد ، خاطرات آیتالله مسعودی خمینی ، مرکز استاد انقلاب اسلامی ، ص 225.
6- شکوه فقاهت ، ص 508 .
7- آیتالله حاج سید حسین بدلا در این باره میگوید :
«به نظر من کناره گیری امام خمینی منشاء سیاسی نداشت ، آنچه من میدانم و از خود ایشان شنیدهام این است که ایشان در جلسهای فرمودند : ما میخواستیم حوزه از آن صورت تعدد مراجع و تعدد سلیقه روی یک جنبه واحد قرار بگیرد که گرفت . حالا حضور من در بیت آقای بروجردی ، چه سودی دارد ؟ به جای این بهتر است به درس و کار خودم برسم … در هر صورت علت همین بود که عرض شد … .
8- کرمی پور ، حمید ( تدوین کننده ) ، خاطرات آیتالله ابوالقاسم خزعلی ، ص 57 .