{tab تاریخچه کتابخانه}
(تاریخچه كتابخانه مسجد اعظم قم)
مسجد اعظم
مسجد اعظم قم يكى از آثار بزرگ آيتاللهالعظمى بروجردى است كه در روز يازدهم ذىقعده 1374 ق برابر با 21 تيرماه 1333 ش (در سالروز ولادت با سعادت امام رضاعليه السلام) طى مراسم با شكوهى كلنگ بناى آن به دست آيتالله العظمى بروجردى به زمين زده شد.
كتابخانه مسجد اعظم
پس از شروع بناى مسجد، آيتاللهالعظمى بروجردى به فكر افتادند، اين بناى پرشكوه و با عظمت را با تاسيس كتابخانهاى مهم و مجهز تكميل كنند. اعلام اين موضوع و تصميم ايشان در محافل علمى و دينى، با شور و شعف خاصى استقبال شد. به راستى اين بناى مجلل بدون كتابخانهاى مناسب، ناقص به نظر مىرسيد. آيتاللهالعظمى بروجردى به اين نقيصه به خوبى پى برده بودند، از اين رو به طور جدى تصميم گرفتند هم زمان با بناى مسجد، تدريجا كتب كتابخانه را نيز تهيه كنند. ايشان در مرحله اول، 500 جلد و در مرحله دوم 2500 جلد از كتابخانه شخصى خودشان اهدا فرمودند. سپس بعضى از علما و افراد خير كتابخانههاى خود را چه شخصا و چه با وصيت، به اين كتابخانه تازه تاسيس منتقل كردند.
از جمله آيتالله حاجآقا محمد مقدس اصفهانى (از علماى بزرگوار، پارسا و وارسته اصفهان كه مدتى هم در قم از محضر آيتاللهالعظمى بروجردى استفاده كرده بود و مورد احترام عموم علما و فضلاى حوزه به خصوص آيتاللهالعظمى بروجردى بودند) وصيت كردند كتابخانهشان را كه در حدود دو هزار جلد كتاب نفيس و متنوع (اعم از چاپى و خطى) بود از اصفهان به قم آورده به اين كتابخانه اهدا نمايند.
در تاريخ 27 شوال سال 1380 ق (پانزده روز پس از ارتحال معظمله) كتابخانه مسجد اعظم رسما افتتاح شده است. البته قرار بود مراسم افتتاح در نيمه شعبان 1380 ق و با حضور ايشان انجام شود و در اين خصوص، دعوتنامههايى پخش شده و طى اعلاميهاى به اطلاع عموم رسيده بود، اما به علتحادثهاى كه براى ايشان پيش آمده و باعثشكستگى در ناحيه پاى ايشان شده بود، افتتاح به روز جمعه هفتم شوال موكول مىشود. صبح روز جمعه در حالىكه همه منتظر تشريف فرمايى ايشان بودهاند، ناگهان به عارضه قلبى دچار شده و حالشان بسيار وخيم مىشود و بعد از چند روز منجر به رحلت ايشان مىشود. سرانجام كتابخانه مسجد اعظم پانزده روز پس از ارتحال ايشان در تاريخ مذكور (27 شوال 1380 ق) كه مطابق با 25 فروردين 1340 مىباشد، با حضور آيتالله زاده بروجردى آقا سيد محمد حسن افتتاح مىشود.
پس از رحلت آيتاللهالعظمى بروجردى، به مرور علما، فضلا، تجار، ناشران، نويسندگان و افراد خير با اهداى كتابهاى ارزنده به تجهيز اين كتابخانه پرداختند كه اسامى ايشان در دفتر «اهدا كنندگان» كتابخانه ثبتشده است. از جمله: امام خمينىرحمه الله، آيتالله مرعشى نجفىرحمه الله، حجةالاسلام سيدمحمدحسن طباطبايى (آيت الله زاده بروجردى)، آقا سيدهادى روحانى، حاج شيخ باقر نهاوندى واعظ، شيخ احمد آل اسحاق، آيتالله حاج سيد مصطفى صفايى خوانسارى، آقا جمالالدين فدايى اراكى، آقاى سيدفضل الله بنافتى، حاج سيدهاشم رسولى محلاتى و آيتالله زاده خوانسارى مىباشند.
اما دو نفر بيشترين كتاب را (پس از ارتحال آيتاللهالعظمى بروجردى) به كتابخانه اهدا كردهاند:
يكى آيتالله حاج آقا سيدحسن فريد محسنى اراكى كه طبق وصيتشان، كتابهاى چاپى ايشان (حدود دو هزار جلد) به كتابخانه اهدا شد. كتابهاى خطى معظم له هم به آستان قدس رضوى اهدا شده است.
ديگرى مرحوم حاج محمد رمضانى مدير انتشارات «كلاله خاور» تهران بوده كه حدود چهل هزار جلد كتاب چاپى و سنگى بويژه ديوان اشعار فارسى (ايشان اكثر ديوانهاى كوچك و بزرگ را گرد آورده بود كه اينك در كتابخانه موجود است) همچنين دوهزار جلد از كتب لاتين به زبانهاى فرانسه، آلمانى، روسى، انگليسى و تركى و ارزندهتر از همه بيش از دو هزار جلد كتاب خطى ايشان به كتابخانه اهدا شده است.
آقاى رمضانى در اواخر عمر خود اين كتابها را به قم انتقال داده بود و در خانهاى اجارهاى به طور موقت نگهدارى مىكرد تا كتابخانهاى به عنوان صاحبالامر – عجل الله تعالى فرجه الشريف – تاسيس نموده و آنها را در اختيار عموم قرار دهد. اين امر چنان قطعى بود كه همه كتابهاى چاپى و خطى را به مهر مربوط، ممهور كرده بود، اما اجل مهلت نداد تا اين نيت پاك جامه عمل بپوشد. پس از رحلت ايشان با تلاش مسئولان وقت كتابخانه و مرحوم حاج آقا مهدى آيتاللهزاده گلپايگانى، بازماندگان محترم ايشان، اين ذخيره را در اختيار كتابخانه مسجد اعظم قرار دادند.
با توجه به اين كه اين كتابخانه، چهل سال پيش بنا شده و شرايط آن روز متفاوت و تعداد مراجعان محدود بوده، لذا هماكنون با مشكلات عمدهاى از جهت كم بودن مكان براى كتابها و هم براى مراجعان مواجه هستيم. تمام ظرفيتبراى قفسهبندى تكميل شده است. سالنهاى مطالعه بيش از گنجايش عضوگيرى كرده است. همچنين چون كتابخانه در مركز شهر واقع شده (البته از يك جهتخوب است) اما آلودگى هوا، صداى وسايط نقليه و تردد عابرين، اثر نامطلوبى براى كتابخانه دارد، هر چند اخيرا اقداماتى براى تهويه مخزن كتب خطى انجام گرفته، اما هنوز از جهتسيستمهاى حفاظتى و آفت زدايى به وضع مطلوب نرسيدهايم. يكى از اقدامات لازم، تهيه ميكروفيلم از كتب خطى نفيس است.
در حال حاضر اين كتابخانه، 4174 جلد كتاب خطى دارد كه فهرست آنها در سه مرحله تهيه شده است:
1. فهرست اوليه به وسيله آقايان حجج اسلام شيخ عبدالغنى مهدوى صفت، ميرزا حسن آشتيانى، آقا سيدحسن مدرسى طباطبايى و آقاى حاج محمد رمضانى صورت گرفته است. آقاى رمضانى در اول نسخه هايى كه به كتابخانه اهداه شده يادداشتهاى نسخهشناسى داشتند كه به وسيله حاج آقا مهدوى با خط زيبا و چشم نوازشان به صورت فهرست در دفترهاى رحلى در آمده است.
2. فهرست دوم توسط حضرت آيت الله استادى در سال 1365 شمسى در يك جلد تهيه شده و به چاپ رسيده است كه سالها مورد استفاده دوستداران كتاب و اهل تحقيق و مؤسسات تحقيقاتى بوده است.
3. و بالاخره فهرستسوم كه فهرست نهايى كتب خطى خواهد بود توسط اين جانب و حجةالاسلام طيار مراغى در سال 1379 شمسى با استفاده از فهرستحضرت آيت الله استادى استخراج و تهيه شده است كه بايد در چند جلد چاپ شود.
شايان ذكر است كه در حدود دويست جلد نيز كه بيش از تعداد فهرستشده توسط آيت الله استادى مىباشد و به عنوان اوراق پراكنده و غير قابل استفاده در انبار باقى مانده بود كه توسط آقاى على خليلى تبريزى بازسازى، تنظيم و فهرستشده است.
در طول سال جز تعطيلات رسمى، كتابخانه باز و آماده خدمات رسانى به محققان است. هر روز صبحها از ساعت 30/7 تا 30/13، و عصرها از ساعت 15 تا 21 باز مىباشد.
{tab تصاویر}
{tab لیست کتب خطی}
|
دریافت لیست کتب کتابخانه مسجد اعظم قم |
|
|
نوع کتاب |
دریافت بصورت PDF |
|
لیست کتب خطی موجود در کتابخانه مسجد اعظم قم |
 |
|
کتب خطی موجود در کتابخانه شخصی حضرت آیت الله العظمی بروجردی |
|
{/tabs}