مقصد دوّم در اعمال مستحبّۀ در منی است در روز یازدهم و دوازدهم و سیزدهم بدانکه مستحبّ است که در این سه روز از منی بیرون نرود حتّی به جهت طواف مستحبّ و آنکه در جمرۀ اولی و وسطی رو به قبله کند و جمره را به دست راست گیرد و حمد و ثنای الهی بجا آورد و صلوات بر محمّد و آل محمّد بفرستد پس اندکی پیش رود و دعا کند و بگوید اللهم تقبل مني پس پیشتر رود اندکی و دعای سابق در وقت رمی را بخواند و رمی کند و در وقت رمی الله اکبر بگوید و در رمی جمره عقبه پشت به قبله کند و تکبیر در منی مستحبّ است بنابر مذهب مشهور میانۀ علماء و بعضی او را واجب دانسته اند و احوط آنست که ترک نکند در منی و غیر آن و در منی عقب پانزده نماز بگوید و کیفیّت آن بنابر مشهور این است :
«أللّهُ أكْبَرُ، اللّهُ أكْبَرُ، لا إلهَ إلّا اللّهُ وَاللّهُ أكْبَرُ، اللّهُ أكْبَرُ ، اللّهُ أكْبَرُ عَلى ما هَدانَا، وَالْحَمْدُ علي ما اولينا و رَزَقَنا مِنْ بَهِيمَةِ الْأنْعامِ و در بعضی از اخبار بعد از تکبیر سیّم و لله الحمد اللّهُ أكْبَرُ عَلى ما هَدانَا اللّهُ أكْبَرُعلي ما رَزَقَنا مِنْ بَهِيمَةِ الْأنْعامِ و در بعضی از روایات همین است به زیادتی الحمد لله علي ما ابدانا و اگر در روز دوازدهم هم کوچ کرد از منی سنّت است که بيست و يك سنگ ريزه را در مني دفن كند و مستحب است كه در اين ایّام نمازهای واجب و مستحّب را در مسجد خیف به جا آورد و در حدیث است که هر که در مسجد خیف صد رکعت نماز بگذارد پیش از آنکه از آنجا بیرون رود برابر است با عبادت هفتاد سال و هر که صد مرتبه سبحان الله بگوید بنویسد از برای او ثواب بنده آزاد کردن و هر که صد مرتبه لا اله الاّ الله بگوید برابر است با ثواب زنده کردن شخصی و هر که صد مرتبه الحمدلله بگوید برابر است با خراج عراقین که در راه خداوند عالم تصدّق کند.
خاتمه در طواف وداع و سایر مستحبّات است تا زمان خروج از مکّه معظّمه و ورود به مدینۀ منوّره بدانکه مستحبّ است مراجعت از منی به مکّه به جهت طواف وداع هرگاه طواف واجب و سعی وطواف نساء را پیشتر کرده و پیش از کوچ شش رکعت نماز در مسجد خیف بکند و چون در مکّه رود سنّت است که داخل خانۀ کعبه شود خصوصاً کسی که تازه حجّ کرده است و در حدیث است که داخل شدن در کعبه داخل شدن است در رحمت خدا و بیرون رفتن بیرون رفتن است از گناهان و خداوند عالم نگاه می دارد او را از گناهان در بقيه عمر و مي آمرزد گناهان گذشته او را و سنّت است که به جهت دخول خانه غسل کند و پای برهنه داخل شود و پیش از دخول هر دو حلقۀ در را بگیرد و بگویداللهم البيت بيتك و العبد عبدك و قد قلت و من دخله كان امنا فامني من عذابك و اجرني من سخطك پس داخل شود و بگويد اللهم انك قلت و من دخله كان امنا اللهم فامني من عذاب النار.
پس دو رکعت نماز گذارد در میان دو ستون بر سنگ سرخ و در رکعت اوّلی حم السجده بخواند و در رکعت دوّم به عدد آیات آن از قرآن و در گوشهای کعبه نیز نماز گذارد پس به رکنی آید که در آنجا حجرالاسود است و شکم خود را بر او مالد پس دور ستون بگردد و شکم و پشت خود را به آن ستون بمالد و چون خواهد بیرون آید نردبان را به دست چپّ بگیرد و نزدیک کعبه دو رکعت نماز کند و بدانکه مستحبّ است بسیار طواف کردن و آن دربارۀ حجّاج از نماز نافله افضل است و طواف به نیابت مؤمنین بسیار ثواب دارد و به نیابت حضرت پیغمبر(ص) و حضرت فاطمه(س) و دوازده امام (ع) ثواب عظیم دارد و در خبر صحیح آمده که مستحبّ است که شخص در مکّه سیصد و شصت طواف کند به عدد ایّام سال و اگر نتواند سیصد و شصت شوط و آن پنجاه و یک طواف و سه شوط می شود و آن را به جهت اتمام عدد ایّام سال تمام می کند به چهار شوط دیگر که پنجاه و دو طواف می شود و مستحب است ختم قرآن مجید در مکّه معظمه در حدیث است که هر که ختم قرآن کند در آنجا از دنیا نرود تا به بیند حضرت رسول(ص) را و به بیند منزل خود را در بهشت و مستحبّ است در مکّه مشرفّ شدن به موضع تولّد حضرت رسول(ص) و در منزل خدیجه و زیارت قبر ابیطالب(ع) و رفتن به غاری در حرّا حضرت رسول(ص) در اوایل بعثت عبادت کرده بود و در آنجا و بغاری که در کوه ثور است که حضرت رسول(ص) در آنجا مخفی شده و بدانکه مستحبّ است از برای کسی که در مکّه می ماند اتيان به عمرۀ مفرده و در اعتبار فاصله میان آن و عمره که پیش به جا آورده خلاف کرده اند جمعی کثیر از علماء برآنند که احتیاج به فاصله ندارد و جمعی لازم دانسته اند فاصلۀ یک ماه را و بعضی یک سال را و بعضی کافی دانسته اند فاصلۀ ده روز را و این قول خالی از قوّه نیست اگر چه احوط آنست که در غیر فاصله یک سال رجاء بجای آورد و احرام عمرۀ مفرده از اقرب اطراف حرم است به مکّۀ معظّمه والان معروف است و بعد از احرام طواف و نماز آن و سعی و تقصیر می کند و همۀ چیز از برای او حلال می شود مگر زن و چون طواف نساء را که در عمرۀ مفرده لازم است به جا آورد زن نيز حلال می شود و سنّت است كه چون خواهد از مکّه بیرون رود غسل کند وطواف وداع به جا آورد و در هر شوطی دست یا بدن به حجرالاسود و رکن یمانی برساند و چون به مستجار رسد دعاهای سابق را بخواند پس بنزد حجرالاسود بیاید و شکم خود را به خانه بساید و یک دست به حجرالاسود گذارد و دست دیگر به جانب خانه بگشاید و حمد و ثنای الهی به جا آورد و صلوات بر محمّد و آل محمّد بفرستد و سنّت است که از باب حنّاطین بیرون برود که مقابل رکن شامی است و آنکه عزم می کند بر مراجعت و از خداوند عالم طلب توفیق مراجعت کند و در وقت بیرون رفتن یک درهم خرما بگیرد و تصدّق کند بر فقراء به جهت احتمال صدور بعض محرّمات در حال احرام از او غفلة مثل شپش و نحو آن و از جمله مستحبّات مؤکّد است مراجعت از مدینۀ طیبّه برای ادراک زیارت حضرت پیغمبر(ص) و ائمّۀ بقیع صلوات الله علیهم در حدیث وارد شده که ترک زیارت آن حضرت بعد از حجّ جفا است بر آن حضرت وفّقنا الله و جمیع المؤمنین بزیارته بجاهه واله الطاهرین.